Kustbescherming is niet alleen mogelijk met dijken en dammen, de zee laat zich ook temmen door slimme vormgeving van het kustlandschap. De afdeling Urbanism heeft met de TU Twente een NWO-beurs gekregen voor onderzoek naar een ‘symbiose’ van bouwen en zandbescherming door duinvorming.
Onderzoekers beginnen dit jaar met de inrichting van enkele proeflocaties in de Hollandse kustzone. Er komen proefopstellingen te staan die in omvang en vormgeving variëren. Zandstromen rond de elementen worden daardoor inzichtelijk en beter voorspelbaar. “Het gaat er enerzijds om zandstromen rond strandbebouwing beter te begrijpen en anderzijds om bebouwing slim te ontwerpen zodat deze de zandstromen stuurt en de kustduinen laten aangroeien. Dit moet leiden tot veilige kusten en duurzame ontwikkeling van duinlandschappen”, vertelt projectleider Steffen Nijhuis. “Als dat lukt wordt synergie mogelijk tussen kustbescherming, bebouwing, natuur en landschapsbouw. Met veiligheid en ruimtelijke kwaliteit als belangrijke dragers.” Voor dichtbebouwde deltagebieden is dat relevant, want ondanks hun gevoeligheid voor kusterosie en zeespiegelstijging zijn dit gewilde plekken om te bouwen.
In de huidige praktijk is kustbescherming vaak een puur civieltechnische kwestie. Op plaatsen waar basaltsteen of beton de zee keren, is geen plek voor natuur of architectuur. En in duinen en op stranden is hooguit ruimte voor een strandtent. Daar mag wat de onderzoekers betreft verandering in komen. Zij pleiten niet voor volbouwen van de kust, maar wel voor ontwikkeling van landschappelijke bufferzones op de grens van zee en land met ruimte voor bebouwing, natuur en recreatie. Vandaar de projectnaam ‘ShoreScape’.
Hoe de duinlandschappen het best kunnen worden uitgevoerd is onderwerp van studie. In samenwerking met deskundigen van de TU Twente analyseert het projectteam de interactie van erosie en sedimentatie van zand door wind en vergelijkt een aantal case studies. De uitkomsten daarvan en worden vertaald naar ontwerpprincipes die getest worden op specifieke locaties. “Op basis daarvan hopen we in de toekomst tot beter beargumenteerde keuzes te komen over waar wel of niet gebouwd kan worden in de duinen. En hoe”, vertelt Nijhuis. De testresultaten kunnen ook helpen om computermodellen te kalibreren.
De experimenten op de pilotlocaties gebeuren op schaal. Ze moeten ook een beeld geven hoe gebouwen het beste ten opzichte van elkaar kunnen worden gepositioneerd om een maximaal effect te bereiken. Einddoel is een veiliger én interessanter kustbescherming en een ecologisch rijker duinlandschap.
De onderzoekers kunnen gebruik maken van de observatiemiddelen van Rijkswaterstaat. Ook Deltares, Imares, H+N+S landschapsarchitecten, Hoogheemraadschap Noord-Hollands Kwartier en Witteveen + Bos zijn bij het onderzoeksproject betrokken.
De beurs van NWO is goed voor in totaal 700.000 duizend euro. Het ShoreScape project wordt in 2022 afgerond.