Gloednieuw laboratorium voor duurzame elektriciteitsvoorziening
Om de klimaatdoelen te halen moet Nederland veel meer stroom uit zon en wind gaan halen. Maar is ons elektriciteitsnet daar eigenlijk wel klaar voor? Nee. Om deze gigantische uitdaging te tackelen, bouwt de TU Delft momenteel een gloednieuw laboratorium: het Electrical Sustainable Powerlab, ook wel het ESP Lab genoemd.
Kick-off
Eind 2020 is het ESP Lab klaar. Dan beschikt de TU Delft niet alleen over een in de wereld unieke laboratoriumfaciliteit, maar ook over ongekende mogelijkheden voor nieuwe onderzoeken. Om de start van de werkzaamheden én het veelbelovende vooruitzicht te vieren, vond afgelopen donderdag 19 september een feestelijke kick-off plaats.
Stroomnet van de toekomst
John Schmitz, decaan van de faculteit waar het nieuwe laboratorium straks verrijst, blikt vol enthousiasme terug op de kick-off-bijeenkomst en onderstreept de noodzaak van het lab: ‘Vorig jaar was slechts 15 procent van het Nederlandse stroom afkomstig uit hernieuwbare bronnen. Dat moet in 2030 zo’n 70 procent zijn. Maar een toekomstig stroomnet waaraan constant fluctuerende bronnen zoals zonnepanelen en windturbines, of meer energievragende warmtepompen, wijkbatterijen en elektrische auto’s gekoppeld zijn, is enorm kwetsbaar. Het raakt makkelijk overbelast. Daarom is het ongelooflijk belangrijk om het elektriciteitsnet, met alle diepgaande technologische kennis die de TU Delft in huis heeft, klaar te stomen voor de toekomst. Dat gaan wij straks dus in het ESP Lab doen. Niet alleen natuurlijk, maar samen met onze industriële en academische partners die stuk voor stuk héél waardevol zijn.’
Alsmaar veranderend aanbod
Voor het elektriciteitsnet van de toekomst is het van belang om goed te kunnen anticiperen op het alsmaar fluctuerende energieaanbod van duurzame opwekkers. Als het bijvoorbeeld hard waait of de zon schijnt flink, dan is er meer energie beschikbaar. ‘Omdat het aanbod van elektriciteit steeds meer van het weer afhangt, wordt het ingewikkelder om alles in goede banen te leiden,’ stelt hoogleraar Miro Zeman. ‘Snel acterende schakelaars zouden bijvoorbeeld een oplossing kunnen bieden. Met zulke schakelaars kan worden voorkomen dat verstoringen ineens een hele regio platleggen. Maar diezelfde schakelaars kunnen ook voor verstoringen in het elektriciteitsnet zorgen wat weer tot instabiliteit leidt. Maar goed, dat moet dus wél eerst getest worden. Daarnaast is het belangrijk om het netwerk nauwkeurig te monitoren en dat betekent héél veel gegevens verzamelen. Met die gegevens krijgen wij straks meer grip op de opwekking en het verbruik van elektriciteit.’
Onmisbaar
TU Delft-onderzoekers van de afdeling Electrical Sustainable Energy (van de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica) buigen zich al jaren over de overgang naar duurzame energie. Volgens Tim van der Hagen, voorzitter en rector magnificus van de TU Delft, is hun onderzoek naar duurzame elektrische energie een onmisbare schakel in de energietransitie. ‘Het mooie is dat al die kennis in het ESP Lab gecombineerd gaat worden,’ legt Van der Hagen uit. ‘De TU Delft heeft straks een interdisciplinair lab waar al het onderzoek naar veilige, kwalitatief hoogwaardige energievoorzieningen en energietransport samengebracht wordt. Daar ben ik heel erg trots op.’
Verschillende onderzoeksopstellingen
Andere sprekers tijdens het kick-off-evenement waren Manon van Beek (CEO van landelijk netbeheerder TenneT én ESP-partner van het eerste uur) en Aukje Kuypers, algemeen directeur van technisch dienstverlener Kuijpers dat installaties in gebouwen en industrie ontwerpt, bouwt en onderhoudt. ‘Als hoofdaannemer dragen wij zorg voor de nieuwbouw,’ licht Kuypers toe. ‘En ja, ook voor ons is de bouw van het ESP Lab een unieke uitdaging. Niet alleen vanwege het belangrijke doel dat het lab dient, maar ook omdat er verschillende onderzoeksopstellingen gecombineerd gaan worden. Dat vraagt om tal van bijzondere ingrepen. Elektromagnetische velden van testopstellingen mogen immers niet leiden tot verstoringen bij de onderzoeken van collega’s verderop in het lab. Een hele mooie klus dus.’
Meer informatie
Onlangs maakte de NOS een item over het ESP Lab. Bekijk via deze link (vanaf 09.58) het achtuurjournaal terug waarin professor Miro Zeman de kracht van het lab uitgebreid toelicht. In het verlengde daarvan schreef journaliste Heleen Ekker het artikel TU Delft experimenteert met stroomnet, want dat is nog niet klaar voor de toekomst. Daarbij liet zij een prachtige animatie maken waarin uitgelegd wordt hoe datacentra, zonneparken en bussen de elektriciteitsmarkt op z'n kop zetten.
Website Electrical Sustainable Power Lab
Prof. Miro Zeman, Electrical Sustainable Energy, TU Delft
T +31 (0)15 27 82 409
E M.Zeman@tudelft.nl