Groeifonds geeft duurzame luchtvaart en nieuwe generatie hightech een boost

Het kabinet heeft vanmiddag de investeringen uit het Nationaal Groeifonds bekendgemaakt. De investeringen helpen Nederland om koploper te worden op het gebied van onder meer duurzame luchtvaart en hightech. Ook voorstellen op het gebied van cellulaire landbouw en biotech kunnen rekenen op een ruime bijdrage.

De meest in het oog springende projecten waarbij de TU Delft betrokken is: 383 miljoen voor duurzame luchtvaart, 450 miljoen voor een nieuwe generatie hightech equipment, 325 miljoen voor de ontwikkeling van innovatieve medicijnen tegen kanker, 471 miljoen voor geïntegreerde fotonica, 246 miljoen voor innovatie in biotech, 200 miljoen voor de aanleg van duurzame collectieve warmtesystemen en 60 miljoen voor cellulaire landbouw*. De TU Delft is samen met partners betrokken bij in totaal vijftien voorstellen

Wisselwerking van investeringen
Volgens Jeroen Dijsselbloem, voorzitter van de Groeifonds-adviescommissie die de aanvragen heeft beoordeeld is sprake van een ‘mooi gevarieerd pakket’ aan voorstellen. Ook benadrukt hij het belang van investeringen in de kwaliteit van onderwijs en Leven Lang Ontwikkelen. “Want we hebben meer vakmensen nodig om te zorgen dat projecten uitgevoerd worden. Een mooie wisselwerking van de investeringen.”

Versterken innovatie-ecosystemen
De voorstellen dragen bij aan economische groei, het versterken van de onderzoeks- en innovatie-ecosystemen en de internationale kennis- en concurrentiepositie van Nederland. Minister Adriaanse (Economische Zaken en Kilmaat): “Onze huidige welvaart en de grote overheidsuitgaven van nu waren niet mogelijk geweest zonder investeringen uit het verleden. Ik wil dat we ook in de toekomst kunnen blijven investeren in de samenleving. Om dat te betalen hebben we economische groei nodig. Het Nationaal Groeifonds maakt die duurzame groei mogelijk: de welvaart van morgen, begint vandaag.”

Versnellen noodzakelijke transities
Tim van der Hagen, Rector Magnificus en Voorzitter van het College van Bestuur van de TU Delft is blij met de uitkomsten. “De investeringen onderstrepen de belangrijke rol die de TU Delft speelt in thema’s zoals duurzame luchtvaart. Wij geloven dat klimaatneutraal vliegen in 2050 mogelijk is, maar om dit te bereiken is radicale innovatie nodig. Hetzelfde geldt voor groene waterstof: om als Nederland een leidende positie te behouden, moet de productie van duurzame waterstof flink worden opgeschaald. De nieuwe kennis, technologieën en toepassingen die hiervoor nodig zijn, ontwikkelen wij op de TU Delft Campus samen met onze partners uit industrie, overheid en andere kennisinstellingen. Niet alleen voor duurzame luchtvaart en groene waterstof, maar ook voor andere belangrijke thema’s zoals cellulaire landbouw, biotech en duurzame materialen. Dankzij de bijdragen uit het Nationaal Groeifonds kunnen we de noodzakelijke transities op al deze onderwerpen versnellen.”

Vervolginvesteringen in Quantum Delta Nederland
Ook zijn vandaag vervolginvesteringen in innovatieve projecten uit de eerste ronde van het Groeifonds (voorjaar 2021) bekendgemaakt. De voorwaardelijke toekenningen aan Quantum Delta Nederland (228 miljoen) en RegMed XB (33 miljoen) zijn omgezet in definitieve investeringen. Daarnaast is de reservering voor AiNed deels omgezet in een definitieve investering (116,5 miljoen).

*Het genoemde bedrag is op basis van volledige financiering en voorwaardelijke financiering. In het geval van een voorwaardelijke financiering is het consortium dat het voorstel heeft ingediend om extra informatie gevraagd alvorens het definitieve besluit wordt genomen.

De voorstellen waarbij de TU Delft betrokken is op een rij:

Luchtvaart in Transitie
De Nederlandse luchtvaartsector heeft de kans om als pionier in Europa te acteren in de transitie naar duurzame luchtvaart. Hiertoe ontwikkelt Luchtvaart in Transitie technologie, producten en kennis waarvoor sterk toenemende vraag uit de wereldmarkt bestaat. Luchtvaart in Transitie vergroot hiermee het structurele verdienvermogen van de Nederlandse economie, en pakt versneld de negatieve effecten van de luchtvaart aan, in lijn met de IPCC-aanbevelingen. Dit project wordt getrokken door een consortium van Royal Schiphol Group, Lucht- en Ruimtevaart Nederland, SkyNRG, Koninklijke NLR, TU Delft en hun partners.

NEXTGEN Hightech
De nieuwe generatie hightech equipment - voor toekomstige generaties. Een sprong vooruit is nodig. De Nederlandse productie van hightech equipment is van wereldniveau en levert een groot aandeel in onze export. Deze positie is te danken aan de expertise en het ondernemerschap van de spelers in dit ecosysteem en aan hun nauwe samenwerking. Maar de concurrentie in de wereld groeit, er liggen dringende maatschappelijke opgaven en de benodigde investeringen worden steeds groter. Het investeringsprogramma NEXTGEN Hightech pakt dit alles in één keer aan.

Cellulaire Agricultuur
De mondiale vraag naar dierlijke eiwitten (vooral vlees en zuivel) zal blijven stijgen (30-50% in 2050). Gezien de uitdagingen die uitbreiding van de huidige landbouw met zich meebrengt, is er veel aandacht voor alternatieve eiwitbronnen. Cellulaire Agricultuur (CA) is een veelbelovende technologie waarbij door het kweken van cellen in plaats van dieren, hetzelfde vertrouwde vlees- of melkproduct gemaakt kan worden, maar dan op een dier- en planeetvriendelijke manier. Dit voorstel beschrijft hoe Nederland wereldwijd koploper kan worden in CA.

Groenvermogen II
Waterstof speelt een belangrijke rol in onze economie. Nederland is met 16,5 miljard m3 per jaar, de op één na grootste speler in Europa. Om die positie te behouden in een klimaatneutrale wereld moet groene waterstofproductie worden opgeschaald. Dit programma maakt dat mogelijk door een tender uit te schrijven voor elektrolysefaciliteiten van minimaal 100 MW. Enerzijds bieden deze elektrolysers direct groene waterstofproductie, maar ze zijn ook essentieel om te leren hoe de opschaling van waterstof naar de uiteindelijk benodigde 1000 MW schaal mogelijk is. Dankzij draaiende faciliteiten kunnen belangrijke innovatievragen worden beantwoord, zoals hoe kan worden omgegaan met fluctuerend aanbod van groene stroom en groene waterstof.

CROP-XR
Snelle ontwikkeling van extra-weerbare ('resilient') gewassen wordt wereldwijd als dringend noodzakelijk gezien omdat klimaatomstandigheden op veel plaatsen extremer worden. Alleen met sterkere gewassen kunnen land- en tuinbouw de komende decennia genoeg duurzaam verbouwde voedsel en andere gewassen produceren voor een groeiende wereldbevolking. In CROP-XR gaan vooraanstaande onderzoeksgroepen samen met wereldwijd leidende Nederlandse plantenveredelingsbedrijven een revolutionaire methode ontwikkelen om gewassen sneller extra weerbaar te maken. Door de moderne plantenbiologie op een innovatieve manier te integreren met kunstmatige intelligentie (AI) en werkingsmodellen, leren ze begrijpen en voorspellen hoe planten dankzij een complex samenspel van erfelijke factoren stresscondities beter kunnen weerstaan.

Oncode PACT
Het huidige ontwikkelproces van kankermedicijnen is kostbaar, duurt te lang, werkt doorgaans maar bij een deel van de patiënten en de patiënt die nú ziek is schiet er niets mee op. Oncode-PACT wil oplossingen bieden voor deze problemen. Oncode-PACT heeft de ambitie om nieuwe en aantoonbaar effectieve kankermedicijnen sneller en goedkoper te ontwikkelen. Door patiëntgegevens en weefsels van patiënten al vroeg in het ontwikkelproces in te zetten - met behulp van organoïd-technologie en kunstmatige intelligentie - kan veel eerder in het proces en met meer zekerheid worden beoordeeld of een mogelijk geneesmiddel al dan niet effectief en veilig is

PhotonDelta
Dit voorstel heeft als doel om het Nederlandse ecosysteem voor geïntegreerde fotonica naar een best-in-class positie te brengen. De ontwikkeling van fotonische technologie kan maatschappelijke uitdagingen zoals duurzaamheid aanpakken, maar ook de deur openen voor een nieuwe Europese industrie openen en naar een enorm scala aan nieuwe toepassingen waaronder quantum computing. Tegen 2030 wil PhotonDelta een ecosysteem zijn uitgegroeid met honderden bedrijven, klanten over de hele wereld en een productiecapaciteit van meer dan 100.000 wafers per jaar.  

Nieuwe Warmte Nu
Het programmavoorstel NieuweWarmteNu! (NWN!) versnelt de aanleg van duurzame collectieve warmtesystemen, en dat tegen lage maatschappelijke kosten. Door schaalvoordelen en innovaties dalen de kosten in de hele keten van duurzame bron, infrastructuur en aansluiting in de woning, gebouw en kas. Met een Groeifondsbijdrage kunnen de bouw van 32 duurzame collectieve warmtesystemen en de demonstratie van 8 aanvullende innovaties in 2022-2023 starten. Dat leidt tot de verduurzaming van ruim 100.000 woningen en 680 ha glastuinbouw. Hiermee wordt een vliegwiel op gang gebracht en komen de doelstellingen uit het Klimaatakkoord voor de gebouwde omgeving en de glastuinbouw weer binnen bereik.

Biotech Booster
Biotech Booster vormt een ontbrekende schakel in de valorisatieketen en ambieert van Nederland een brandpunt in de mondiale biotechnologie te maken. Door systeemfalen in valorisatie en marktfalen in financiering resulteert hoogwaardige biotech kennis onvoldoende in nieuwe producten en diensten. Biotech Booster verenigt een unieke publiek-private coalitie van universiteiten, academisch medisch centra, hogescholen en het bedrijfsleven. Deze coalitie gaat kennis sneller en efficiënter omzetten in waardevolle innovaties. Voorbeelden zijn de toepassing van rode biotech in biosensoren en hiermee in preventie, groene biotech in de langere houdbaarheid van voedsel en witte biotech in algen en hiermee in biobrandstof.

Duurzame Materialen NL
Opschaling van duurzame materiaalinnovaties biedt oplossingen voor de energietransitie en duurzaamheidsvraagstukken en tegelijkertijd een enorme economische kans. Op weg naar een duurzame toekomst is er dringend behoefte aan innovatieve manieren om CO2-emissie en materiaalverspilling terug te dringen. Functionele, duurzame en circulaire materiaalinnovaties zijn hiervoor essentieel. De overgang naar economisch rendabele productie en gebruik van duurzame en 100% circulaire materialen met nieuwe functionaliteiten heet de materialentransitie. Ons land heeft hierin een veelbelovende startpositie. Door nú in te zetten op de materialentransitie grijpt Nederland grote economische en maatschappelijke kansen.

Digitaliseringsimpuls NL
Het doel van de Digitaliseringsimpuls Onderwijs is het benutten van de kansen van digitalisering om lerenden met onderwijs van wereldklasse toe te rusten op de snel en continu veranderende arbeidsmarkt en samenleving. De Digitaliseringsimpuls Onderwijs richt zich ten eerste op een toegankelijke kennisinfrastructuur. Er is namelijk meer kennis nodig over wat wel en niet goed werkt met digitalisering voor de onderwijskwaliteit. Met de voorgestelde Centers for Teaching and Learning willen we daarom de kansen van digitalisering op instellingsniveau beter benutten, waardoor docenten kwalitatief beter onderwijs kunnen geven en studenten beter onderwijs krijgen.

De Nationale LLO-katalysator
De LLO Katalysator geeft een impuls aan het landelijke ecosysteem van een Leven Lang Ontwikkelen door het proces van vraagarticulatie, aanbodontwikkeling en activeren van de beroepsbevolking te katalyseren. Met de LLO Radar wordt inzichtelijk welke skills nodig zijn in de toekomst. Met regionale transitiedeals wordt ervoor gezorgd de vraag naar scholing en het aanbod van opleidingstrajecten bij elkaar te brengen. Na de looptijd van vijf jaar is het ecosysteem zelfstandig in staat structureel inzicht te genereren in de behoefte van de markt, vraaggericht aanbod te genereren en participatie in LLO te stimuleren.

Groeiplan Watertechnologie (voor dit project is een reservering gedaan)
Waterschaarste vormt wereldwijd een van de grootste bedreigingen voor de welvaart (World Economic Forum). Dit betekent een grote kans voor de op exportgerichte Nederlandse watertechnologiesector. Het Groeiplan Watertechnologie geeft een belangrijke impuls aan uitbreiding en export van de sector. Het plan zorgt er tevens voor dat in Nederland voldoende schoon water beschikbaar is, zowel voor drinkwater en natuur als voor de veel waterverbruikende (exporterende) land- en tuinbouw en industrie. Het Groeiplan omvat het gehele K&I-ecosysteem: van onderzoek tot en met verdere ontwikkeling, opschaling en nationale en internationale exploitatie, én het intensiveert de afstemming binnen de sector en met andere sectoren.

NL2120, het groene verdienvermogen (voor dit project is een reservering gedaan)
Urgente opgaves, zoals klimaatverandering en de afname van biodiversiteit, zetten het verdienvermogen en de leefbaarheid van Nederland en delta’s wereldwijd onder druk. Een integrale aanpak gericht op duurzaam en klimaatbestendig gebruik van land- en watersystemen is daarom noodzakelijk. Het kennis- en innovatieprogramma NL2120 investeert in onderzoek naar natuurlijke oplossingen (nature-based solutions). Met de ontwikkelde kennis en ervaring draagt het programma bij aan beleidskeuzes voor een toekomstbestendige ruimtelijke inrichting van Nederland. Het voorstel vergroot de vooraanstaande positie van Nederlandse kennisinstellingen en bedrijven in de internationale markt op het terrein van klimaatadaptatie, water en landbouw.

Toekomstbestendige leefomgeving: Transitie naar Emissievrije, Circulaire en Klimaatbestendige Gebouwen en Infrastructuur (voor dit project is een reservering gedaan)
De ontwerp-, bouw- en technieksector kenmerkt zich door een veelal traditionele manier van werken, grote diversiteit aan partijen en hoge mate van versnippering. Hierdoor lukt het niet om de steeds complexer wordende opgaven rond woningbouw, renovatie en onderhoud en beheer van infrastructuur te combineren met de wensen van burgers en opdrachtgevers. Dit groeifondsvoorstel beoogt barrières op te lossen en een goed functionerend, zichzelf versterkend, innovatie ecosysteem te realiseren dat partijen met elkaar laat innoveren en een continue stroom van (ver)nieuwe(nde) technologieën, producten, diensten en aanbestedingsvormen produceert.