Renovatie van bestaande woningen is noodzakelijk voor reductie van energieverbruik, maar het gebeurt vaak weinig doordacht. Promovendus Thaleia Konstantinou ontwikkelde een ‘Gevelrenovatie Toolbox’ waarmee de architect in een vroeg stadium een renovatiestrategie kan uitstippelen.
De Façade Refurbishment Toolbox (FRT) biedt de mogelijkheid gegevens over constructie, oriëntatie, geveltype en gebruik in te voeren. Na vergelijking met ingevoerde data rolt er een advies uit dat een helder beeld geeft van de mogelijkheden tot energiebesparing. “Daarmee heeft de ontwerper meteen duidelijk in kaart waar de kansen liggen. Dat helpt om onderbouwde keuzes te maken”, legt Konstantinou uit. De uitkomst kan ook van pas komen bij de onderhandelingen met de gebouweigenaar. De toolbox geeft bijvoorbeeld inzicht in de terugverdientijd.
Het hulpmiddel voor renovatie van de gebouwschil moet een impuls geven aan de ambitieuze Europese doelstellingen voor energie- en CO2 reductie. Woningen zijn goed voor een kwart van het totale energieverbruik, de EU wil daarop de komende decennia 60 procent besparen. De grootste winst is te behalen door renovatie van gevels en daarvoor is de FRT bedoeld.
Konstantinous onderzoek beoogt vooral een integratie vroeg in de ontwerpfase van alle aspecten ten aanzien van energie-efficiëntie. Ontwerpers hebben de handen al vol aan het maken van een fraai ontwerp en touwtrekken over kosten, een snel overzicht van alle energieaspecten komt in die fase goed van pas. Want vroege ontwerpbeslissingen zijn bepalend voor de kosten ervan. Om haar methode te valideren en aan te scherpen had de Griekse promovendus interviews met een groot aantal architecten, studenten en ontwikkelaars. Ze voerde ook simulaties uit.
Invullen van gegevens kost pakweg een uurtje en brengt de mogelijkheden systematisch in kaart. Eerst worden benodigde gevelcomponenten en aanpassingen vastgesteld. Op basis daarvan wordt de potentiële energieverbetering berekend. Met die gegevens is vervolgens een routekaart te genereren voor uitvoering van renovatie.
Het resulteert erin dat de ontwerper in een vroeg stadium bijvoorbeeld al keurig op een rijtje heeft welke U-waarden (warmtedoorgangscoëfficiënt) horen bij de bestaande gevelconstructie. Met ernaast de diverse isolatiematerialen en beglazingen waarmee hij die waarden kan verbeteren. Is het gunstig om een bestaande betonnen balkonplaat te isoleren? Of kun je hem beter helemaal verwijderen, om de enorme koudebrug te elimineren? Per verdiepingslaag is ook af te lezen hoeveel procent energiereductie mogelijk is door de laag erboven of het dak te isoleren.
Aangezien de calculaties altijd gebruik maken van een aantal aannames, is er een bepaalde onzekerheidsmarge. “Maar de percentages blijken bij narekenen vrij nauwkeurig. Verdere precisering komt later, tijdens de uitvoering”, zegt Konstantinou. “Belangrijkste is dat je aan het begin van het renovatietraject iets concreets in handen hebt over de mogelijke besparingen. Daarmee kun je een gebouweigenaar motiveren en inspireren.”