Samenwerking in de waterbouw

Leerstoel publiek opdrachtgeverschap

De veranderende samenwerking tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers in de Waterbouwsector - uitwerking en effecten van de implementatie van de marktvisie

Introductie en onderwerp van studie

Op 17 november 2016 presenteerden de Unie van Waterschappen, MKB Infra, NL Ingenieurs, Envaqua, Uneto VNI, Vereniging van Waterbouwers, Hoogwaterbeschermingsprogramma en Bouwend Nederland gezamenlijk hun visie op de samenwerking van de toekomst in waterschapsland: ‘De Waterschapsmarkt van de Toekomst’. Eén van de relevante aspecten van de implementatie van de marktvisie is de wijze waarop de professionalisering van de sector – zowel aan opdrachtgevers- als aan opdrachtnemerszijde - wordt vormgegeven. Een andere wijze van samenwerken in de keten gaat immers gepaard met andere eisen aan taken, rollen, kennis en gedragv an betrokkenen. De Leerstoel Publiek Opdrachtgeverschap in de bouw monitort de wijze waarop deze professionalisering vorm krijgt. Dit monitoren zal – deels – gebeuren door promotieonderzoek. 

Doel onderzoek

Dit promotieonderzoek richt zich op het analyseren van sectorale ontwikkelingen binnen de Waterschapsmarkt ten aanzien van de interactie van opdrachtgevers met de markt. Het onderzoek focust op de implementatie van nieuwe (aspecten van) samenwerkingsvormen en hun consequenties voor houding en gedrag aan opdrachtgevers en opdrachtnemerszijde, sturingsmechanismen en de wijze waarop deze nieuwe samenwerkingsvormen ingebed worden in de opdrachtgevende organisatie. De invloed ie de opdrachtgever kan uitoefenen in het realiseren van een effectieve samenwerking staat hierbij centraal, waarbij nadrukkelijk gekeken wordt naar deze samenwerking ook na contract close. Welke rol kan de opdrachtgever uitoefenen om ook ‘achter de voordeur’ van de opdrachtnemer de goede verhouding tussen de verschillende betrokken (onder-)aannemers en adviseurs voor elkaar te krijgen? Ook is van belang in welke context een bepaalde vorm van samenwerken of een bepaald aspect van deze nieuwe samenwerkingsvorm makkelijker of moeilijker te realiseren is. Welke stimulansen, barrières en condities staan de implementatie van een samenwerkingsvorm in de weg staan of ondersteunen die, zowel bij grote als bij kleinere opdrachtgevers en in verschillende marktsegmenten. Wetenschappelijke begrippen zoals organizational change, client maturity, strategy-as-practice, identification of barriers and enablers,project sponsorship, leadership, supply chain management zullen een belangrijke rol spelen.

Het onderzoek heeft ten doel: Het bijdragen aan het vergroten van kennis en inzicht in de implementatie van de marktvisie als instrument in de professionalisering van opdrachtgevers (en opdrachtnemers) in de waterbouw.

Dit promotieonderzoek moet inzicht bieden in de voortgang van de uitvoering van de marktvisie, en aan de hand van een analysekader een overzicht genereren van succesvolle aanpakken met een beschrijving van de aard, werking, randvoorwaarden voor en het toepassingsgebied van deze aanpakken. Hierbij worden verschillen en overeenkomsten voor een meer of minder succesvolle toepassing in beeld gebracht en worden in de praktijk toegepaste modellen geanalyseerd op basis van multidisciplinaire kennis en inzichten uit het wetenschappelijk domein.

Uiteindelijk doel van het onderzoek is te komen tot een beschrijving van mechanismen die passen bij de Waterschapssector en die bijdrage aan een verbeterde, meer effectieve en efficiënte relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer volgens de filosofie van de marktvisie. Dit bevat concrete aanbevelingen voor het inrichten van de opdrachtgever-opdrachtnemer relatie, gerelateerd aan de context waarbinnen deze relatie zich afspeelt, en de vertaling naar de projectpraktijk en de voorwaarden waaraan de opdrachtgevende organisatie zou moeten voldoen.

Inbedding en aanpak onderzoek

Het onderzoek is ingebed in een breder onderzoeksprogramma van de Leerstoel Publiek Opdrachtgeverschap voor de Waterschappen en daarnaast zal de PhD nauw samenwerken met een al aangestelde PhD die de institutionele en systemische effecten van de binnen de sector recent opgestelde marktvisies onderzoekt. De nieuw te werven PhD richt zich op de uitwerking van de marktvisie binnen de individuele organisaties van de waterschappen en hun partners in de waterbouw sector.

Gezien het karakter van het onderzoek zal dit onderzoek een kwalitatief karakter hebben waarbij actief interactie wordt gezocht met de praktijk (bv via engaged scholarship, reflective practice). Het onderzoek kan – waar mogelijk en gewenst - een ‘action research’-achtig karakter krijgen; hetgeen betekent dat de PhD actief kennis toevoegt aan praktijksituaties, die daardoor al tijdens de uitvoering van het onderzoek gebruik kunnen maken van ontstane inzichten. Waarbij zowel de praktijkrelevantie als het wetenschappelijk karakter van het onderzoek gewaarborgd moeten zijn.

Het PhD traject wordt opgebouwd uit een aantal opeenvolgende en op elkaar voortbouwende onderzoekstrajecten die ieder resulteren in een deelrapportage, een wetenschappelijk artikel en een praktijkpublicatie.

De TU Delft zal in nauw overleg met een vertegenwoordiging uit de Waterschapssector (van UvW, PWW, koploperwaterschappen, HWBP) de nadere focus van het onderzoek bepalen. Het onderzoek kan hierdoor dicht op de praktijk aansluiten, die immers zeer in beweging is op het moment. De PhD voegt daarbij, naast het verzamelen van inzichten uit de praktijk, ook inspiratie en een theoretisch raamwerk toe aan de kennis en inzichten die er in de praktijk leven.

De leden van de begeleidingscommissie die vanuit de Waterschappen voor het onderzoeksprogramma wordt ingesteld zullen actief betrokken zijn bij de uitvoering van het onderzoek in de vorm van casuïstiek en andere dataverzameling initiatieven.

Belangrijke onderzoeksvragen zouden kunnen zijn:

  • Hoe ontwikkelen ‘collaborative practices’ zich specifiek bij de Waterschappen zich in relatie tot de marktvisie, zowel bij nieuwe aanleg als bij het beheer van bestaande waterwerken?
  • Welke organisatorische, juridische en technische formele en informele factoren beïnvloeden dit proces op het niveau van het project, de organisatie en de sector? Wat zijn de(contractuele) condities en incentives voor gedragsverandering in de relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer en hoe effectief zijn die?
  • Hoe worden veranderingen binnen de Waterschappen en tussen de waterschappen en hun leveranciers geëntameerd, hoe leert de Waterschapswereld en wat is de rol van leiderschap in dergelijke veranderprocessen?
  • Zijn er verschillen waar te nemen in effectiviteit en efficiency tussen verschillende typen opgaven, marktsegmenten en organisaties binnen de Waterschapswereld?
  • Hoe ziet de toekomstige opdrachtgever-opdrachtnemer relatie eruit in de Waterschapssector vanuit de verschillende invalshoeken als verwoord in de marktvisie?

Profiel van promovendus (PhD candidate)

Wij zoeken een ambitieuze en proactieve onderzoeker die zich vanaf nu voor 4 jaar full-time kan inzetten om dit onderzoek uit te voeren en in een proefschrift wil vastleggen. Functie-eisen zijn:• aantoonbaar academisch denkniveau (MSc of vergelijkbare opleiding), bij voorkeur op het gebied van organisatiewetenschappen, bedrijfskunde, construction management, projectmanagement of aanpalende vakgebieden;

  • Aantoonbare affiniteit met (kwalitatief) empirisch onderzoek in samenwerking met de praktijk;
  • Aantoonbare affiniteit met het werkdomein van waterschappen;
  • Interesse in strategy-as-practice en wetenschappelijke theorieontwikkeling op het gebied van samenwerking;
  • Hoog analytisch en conceptueel denkvermogen;
  • Hoge mate van observatief vermogen en omgeving sensitiviteit;
  • Een doorzettende, zelfstandige en sociale collega;
  • Affiniteit met/interesse in de gebouwde omgeving en/of de publieke sector;
  • Uitstekende communicatieve vaardigheden (schriftelijk en verbaal) in Nederlands (vanwege de dataverzameling) en Engels (vanwege de wetenschappelijke component);
  • Beschikbaar binnen afzienbare tijd voor 4 jaar full time.

Het promotieonderzoek zal worden uitgevoerd aan de Faculteit Bouwkunde van de Technische Universiteit Delft bij de leerstoel Publiek Opdrachtgeverschap van Professor Marleen Hermans binnen de afdeling Management in the Built Environment (MBE).

Promovendi zijn onderdeel van de TU Delft Graduate School die je een inspirerende onderzoeksomgeving biedt met een team van uitstekende begeleiders en een opleidingsprogramma waarin je inhoudelijke en sociale vaardigheden verder worden ontwikkeld. Salariëring conform de CAO van de Nederlandse Universiteiten voor promovendi (P0-P3). Voor meer informatie kunt u terecht bij Leentje Volker via L.Volker@tudelft.nl of 06 4875 0173.