Op de grens tussen land en water vind je De Wadden. Deze natuurrijke plek is voor onderzoeker Bram van Prooijen en promovenda Irene Colosimo, beide verbonden aan de afdeling Hydraulic Engineering, inmiddels bekend terrein. Zij voeren hier het Mud Motor Project uit. Een onderzoek waarbij ze antwoord geven op de hamvraag: hoe kun je de natuur zo voor je laten werken, dat de kust bij de Wadden op een duurzame manier behouden blijft?
Voeding aan de kust
Hoe kun je de natuur voor je laten werken? Colosimo vertelt bevlogen: "Normaal gesproken wordt er gebaggerd in de haven van Harlingen, zodat het water diep genoeg blijft voor scheepsvaart. Het sediment, in dit geval modder, wordt in de nabijgelegen geul gedumpt, waarna het haar weg weer terugvindt naar de haven en baggeren opnieuw nodig is. In het Mud Motor project proberen we deze recirculatie tegen te gaan. Het sediment wordt gedumpt op een nieuwe plek in de Waddenzee, waarvandaan het door de aanwezige stroming naar de slikken getransporteerd wordt. Daar kan vervolgens nieuwe vegetatie ontstaan, waardoor het slib wordt vastgelegd. Zo ontstaat er minder recirculatie naar de haven en is baggeren minder vaak nodig. Daarnaast wordt er op deze manier bewust aangestuurd op kweldervorming voor de kust.” Van Prooijen vult aan: "Kwelders stabiliseren de dijken aan de voorkant. De dijken die zonder kwelders onveilig zouden worden verklaard, zijn dankzij het Mud Motor project mogelijk nog steeds veilig genoeg! Bovendien ontstaat een grotere biodiversiteit.".
Meten is weten
Een dergelijk onderzoek gaat niet zonder slag of stoot. Van Prooijen legt uit: “Er spelen ontzettend veel factoren een rol in de verspreiding en verplaatsing van sediment. Denk aan de getijdenwisselingen eb en vloed, de concentratie van het sediment, de windsnelheid en -richting, stromingssnelheden, golfhoogte et cetera. Al deze natuurlijke elementen zijn van invloed op de manier waarop de modder zich verplaatst." Het eerste dat het onderzoeksteam daarom deed, was tijdens laag water de Waddenzee in lopen om de benodigde meetinstrumenten te plaatsen. Een sport op zich als je bijna wegzakt in de modder: "Het is moeilijk om in dit gebied te meten. De modder is erg zacht. We stonden soms tot onze knieën in de modder, maar zijn er toch in geslaagd om instrumenten te installeren, waarmee de gewenste data binnenstromen. De eerste analyses worden nu gedaan.", vertelt Colosimo trots.
Verrassend resultaat
Ze vervolgt haar verhaal en deelt de belangrijkste ontdekking: "We hebben geconstateerd dat de wind een zeer sterke invloed heeft op de stroming. Zelfs bij een gemiddelde windsnelheid kan de stroming tegengesteld worden aan de verwachte getijstroming. Een winderige dag kan daarmee net zo veel invloed hebben op het sediment transport als enkele weken aan rustig weer." Een lastig fenomeen: “Omdat de wind veel minder voorspelbaar is dan het altijd regelmatige getij, is het een stuk moeilijker om te weten waar het sediment uiteindelijk naartoe gaat. Terwijl die kennis juist zo belangrijk is.”
Investeren in een duurzame toekomst
Ondanks de soms moeilijke omstandigheden, voelen zowel Van Prooijen als Colosimo zich vooral uitgedaagd en blijven ze vol fascinatie doorgaan: "Het mooie aan het Mud Motor project is dat het meerdere functies heeft. Het resulteert niet alleen in een vermindering van de baggerwerkzaamheden in de haven, maar leidt ook tot verbetering van voor het ecosysteem en recreatiemogelijkheden van het Waddengebied. We combineren alles op een manier zodat in de toekomst niet alleen de alleen de veiligheid vergroot wordt, maar dat er ook een prettigere leefomgeving ontstaat.”
Building with Nature
Het Mud Motor Project is één van de initiatieven van het Building with Nature programma: een onderzoeksprogramma voor infrastructuurprojecten, die op een innovatieve manier gebruik willen maken van natuurlijke structuren en processen. Het interessante van dit programma is dat er nauw wordt samengewerkt tussen universiteiten, onderzoeksinstituten en bedrijven.
Gepubliceerd: juli 2017
