25 jaar Leermeesterprijs

Het Universiteitsfonds Delft reikt sinds 1994 de Leermeesterprijs uit aan een Delftse hoogleraar; in 2018 is dat dus de 25ste keer. Drie Leermeesters blikken terug.

Leermeesters blinken uit in onderwijs én onderzoek en laten hun onderzoek aan de basis staan van hun onderwijs. Ze weten studenten en promovendi te inspireren en te motiveren en laten zich omgekeerd inspireren door hun studenten en promovendi.

Ze worden niet verkozen op basis van rendementscijfers of impactscores, evenmin worden ze van bovenaf aangewezen door het college van bestuur. Leermeester kun je alleen worden op voorspraak van je academische omgeving, van de mensen die je als hun leermeester beschouwen.

Ontvangers van de prijs zijn zonder uitzondering trots dat ze in het illustere rijtje der Leermeesters mogen plaatsnemen. Het Universiteitsfonds eert ze met een penning en een oorkonde. Daarnaast ontvangt de winnaar twee intercontinentale vliegtickets en een geldprijs van 15 duizend euro, bedoeld voor een sabbatical. 

Jack Pronk won al diverse prijzen voor zijn werk, maar de Leermeesterprijs vindt hij de kers op de taart: “Misschien is dit wel de mooiste prijs die ik ontvangen heb en dat voor iets dat op zich al een beloning is om te mogen doen: onderwijs geven en promovendi begeleiden.” Tijd om op sabbatical te gaan heeft hij nog niet gehad: “In 2016 kreeg ik een ERC Advanced Grant, een grote Europese onderzoekssubsidie. Tegelijkertijd ging een collega weg, waardoor ik opeens elf promovendi direct mocht begeleiden. Ik ben dus wat minder mobiel.” Ideeën heeft hij genoeg: “Ik zou na mijn ERC-project wel eens een voor mij nieuw vak willen geven. Iets buiten mijn comfortzone, thermodynamica of ethiek bijvoorbeeld. Ik ben van huis uit bioloog, dus dat zijn niet per se voor de hand liggende onderwerpen. Zo’n vak voorbereiden op een rustige locatie, zoals aan een Noorse fjord, lijkt me een prachtige invulling van een sabbatical.” Ondanks de huidige werkdruk blijft hij leermeester in hart en nieren: “College geven en jonge onderzoekers begeleiden is waarom ik aan de TU Delft werk.”

Professor Jack Pronk
Hoogleraar industriële microbiologie
Winnaar in 2015
Foto (c) TU Delft

Jacob Fokkema is trots op zijn Leermeesterprijs: “Een leermeester is niet alleen iemand die goed lesgeeft, maar die ook zijn studenten meeneemt in het wetenschappelijk avontuur. Het is mooi als je daar waardering voor krijgt van je collega’s en studenten.” Zijn sabbatical bracht Fokkema door in Nieuw-Zeeland: “Daar leent de bodem zich goed voor onderzoek in georadar, een van mijn specialismen. Ik heb daar lezingen gegeven, een postdoc begeleid en veel bijzondere contacten gelegd.” Leermeester zijn brengt volgens hem ook verplichtingen met zich mee: “Leermeesters behoren tot de keur van de universiteit. Ze zijn de ambassadeurs, maar ook het geweten van de universiteit. Ze moeten dus het goede uitdragen, maar mogen ook wat zeggen als de koers hun niet aanstaat. Noblesse oblige.” Leermeester Fokkema brengt als coach zijn passie voor onderwijs en onderzoek nog steeds over op anderen. “De liefde voor wat we doen als universiteit moet je in hart en nieren zitten, zonder ontzettend rijk of belangrijk te willen worden. Dat is de essentie.” 

Professor Jacob Fokkema
Emeritus hoogleraar geofysica en voormalig Rector Magnificus
Winnaar in 2001
Foto (c) TU Delft

Ted Young vindt de Leermeesterprijs een belangrijk initiatief. “Prijzen voor onderzoek zijn er zat, tot aan de Nobelprijs toe. Voor onderwijs is er buiten de organisatie waar je werkt meestal weinig erkenning. Met deze prijs laten we zien dat onderwijs aan de TU Delft géén bijzaak is.” Waar moet een ware Leermeester aan voldoen? “In de reglementen staat dat ze ‘school moeten hebben gemaakt’. Dat betekent dat ze veel jonge mensen de kennis, instrumenten en vaardigheden hebben bijgebracht om toppers in hun vakgebied te worden.” Young vond het geweldig toen hij destijds de Leermeesterprijs ontving: “Je kiest een pad in het leven en hoopt er het beste van. Je primaire motivatie moet zijn dat je je werk goed doet en als dat zo is heb je geen prijs nodig. Maar met de Leermeesterprijs kreeg ik erkenning van de mensen die belang hadden bij mijn onderwijs en dat betekende dat ik de juiste keuze gemaakt had. Als je alleen onderzoek wilt doen, hoef je niet bij een universiteit te gaan werken.” 

Professor Ted Young
Emeritus hoogleraar kwantitatieve microscopie
Winnaar in 1999 en tussen 2004 en 2017 voorzitter van de selectiecommissie
Foto (c) TU Delft