Anders kijken naar het riool

Wateroverlast, stinkende straten, en het ontbreken van toiletfaciliteiten. Zo zou de wereld eruitzien zonder riool. Hoe kun je inspectie en onderhoud van het riool zo efficiënt mogelijk doen?

Met zo’n 150 duizend kilometer rioolpijp in de Nederlandse bodem is het rioleringssysteem een belangrijke infrastructuur. Delftse en Leidse onderzoekers werken in het project SewerSense aan een nieuwe inspectiemethode en betere besluitvorming. 

“Rioolbeheer begint bij een goede inspectie”, vertelt Lisa Scholten, universitair docent stedelijke water infrastructuur (CiTG). “Hiervoor heb je de juiste gegevens over de staat van het riool nodig, die je ook correct moet kunnen analyseren. Het doel is om een onderhoudsbeleid voor de lange termijn te kunnen opstellen dat problemen voor is. Met de huidige inspectiemethode en besluitvorming is dat niet mogelijk.”

Waarom niet? Een camera maakt beelden van het riool, een persoon beoordeelt deze en bepaalt de huidige staat van de rioolbuis. Is er sprake van een acuut defect, of kan het ingrijpen nog een paar jaar wachten? Op de beelden is dit soms niet goed te zien. Met meer en betrouwbaardere informatie kan dit wel. De informatie wordt verzameld door een samen met Leiden ontwikkeld inspectievoertuig met verschillende sensoren en camera’s. Dit voertuig kan echt in het riool ‘kijken’ doordat het diepte waarneemt en kan zowel onder als boven water data verzamelen. “Door gebruik te maken van een zelflerend algoritme is het mogelijk defecten automatisch te herkennen.” 

Maar hoe neem je besluiten over het onderhoud van het riool op basis van deze gegevens? Scholten en collega’s organiseerden workshops met vertegenwoordigers uit de praktijk om dit te achterhalen. Scholten: “De verwachting was dat we snel boven water zouden krijgen hoe dit proces in elkaar steekt, maar wat bleek? Over de soorten strategische onderhoudsdoelen was men het eens, maar hoe men deze naar de praktijk vertaalt en met welke onderhoudswerkzaamheden deze doelen bereikt worden niet.” 

Door bestaande data en de data van het inspectievoertuig en de Leidse algoritmen in een model te stoppen, kan de situatie van het riool digitaal worden nagebootst. Op die manier kun je verschillende inspectie- en onderhoudsstrategieën vergelijken en in verband brengen met hoe lang een rioolbuis nog veilig gebruikt kan worden. 

Scholten: “Het zou mooi zijn als wij door deze nieuwe techniek, het beleid en beheer van het rioolstelsel vanuit een andere invalshoek kunnen benaderen.” Maar eerst staan er experimenten in het laboratorium op de planning. “Het project duurt vier jaar. Op de levensduur van het rioleringssysteem is dat verwaarloosbaar, sommige rioolbuizen kunnen honderd jaar mee. Met de nieuwe methode weten we dit straks nog beter.”

Coverfoto: Frank Auperlé