[Column] Waar is de technoloog?

Toen eind februari duidelijk werd dat het coronavirus ook in Nederland was, veranderde ons leven snel. Luttele dagen later begroetten we elkaar met een voetzoen of elleboogstoot, gingen we massaal thuiswerken, en werden we gepromoveerd tot thuisjuf of -meester.

De politiek, geadviseerd door het Outbreak Management Team (OMT), nam beslissingen met een grote impact op onze bewegingsvrijheid. In het OMT zitten verschillende experts: artsen, virologen, epidemiologen, microbiologen, enz. Ik heb me steeds afgevraagd: waar zijn de technologen? Wij kunnen met ons systeemdenken en oplossingsgerichtheid toch heel veel toevoegen? Het zal geen opzet zijn; er werd gewoon niet aan ons gedacht. Technologen zijn geen vaste deelnemers aan het OMT, en mensen zijn nou eenmaal geneigd om andere mensen te kiezen die op henzelf lijken. Dit is een van onze ‘onbewuste biases’ die diversiteit in de weg staat. Diversiteit in de traditionele zin van het woord, zoals geslacht, seksuele geaardheid, culturele achtergrond en leeftijd. Of, zoals in dit geval, diversiteit in expertises.

In april gebeurde er iets interessants: techneuten kregen een hoofdrol. Het ministerie van VWS publiceerde een marktconsultatie getiteld ‘Uitnodiging slimme digitale oplossingen Corona’. Ruim 700 teams besteedden hun paasweekend aan het schrijven van een voorstel, dat drie dagen later binnen moest zijn. Het selectieproces van 700 voorstellen naar de 7 die mochten meedoen aan de Appathon was ondoordacht, en meerdere experts trokken zich publiekelijk terug.
Een blamage. De appathon zelf en de daaropvolgende rondetafeldiscussies waren daarentegen best goed opgezet.
Maar ook hier was diversiteit in expertises ver te zoeken. Vanaf de virtuele tribune zag ik een spannend gevecht tussen techneuten die een sterk staaltje technology push lieten zien, en privacy-experts die ze met de privacyzweep de baas werden. Het doel, het ondersteunen van bron- en contactonderzoek van de GGD, leek volledig uit het oog verloren. De uitkomst? De overheid begint opnieuw en gaat zelf een app bouwen.

Nu we het virus redelijk onder controle hebben, kijken we weer vooruit. Experts geven aan dat het niet de vraag is óf er een tweede golf komt, maar wanneer. Technologie kan dan een belangrijke rol gaan spelen. Het kan de anderhalvemetermaatschappij faciliteren, denk aan een reserveringssysteem voor het OV, toegangscontrole, crowd management, en nog veel meer. Apps en tokens kunnen bron- en contactonderzoek vergemakkelijken en algoritmes kunnen de verspreiding van het virus voorspellen. Bij TU Delft bereiden we nu in multidisciplinaire teams de start van het nieuwe academische jaar voor. De verschillende perspectieven binnen dergelijke teams zijn ongelofelijk belangrijk om tot goede oplossingen te komen.

Dit verdient navolging op nationaal niveau. Hoe gaan we de adviesteams voor de volgende fase inrichten? De politiek en het OMT zouden vaker ook technologen moeten betrekken. Maar laten we vooral ook de hand in eigen boezem steken en ons als TU Delft alumni proactief opstellen.

Deborah Nas is deeltijdprofessor Strategic design for technology-based innovation bij de faculteit Industrieel ontwerpen en innovatie-expert. Ze studeerde industrieel ontwerpen aan de TU Delft.