Lezing: Verbeelding en structuur / Patrick van Deurzen

Muziek is een tijdskunst, iets wat zich ontvouwt in de tijd en daarbuiten niet bestaat. Je kan het niet aanraken, je kan er niet omheen lopen zoals bij een beeld, of stilstaan bij een detail zoals bij een schilderij. Maar toch werkt een componist met concreet materiaal, tastend naar hoe een detail in het geheel past, of het geheel aangepast moet door een detail. 

Componisten hebben allerlei manieren gevonden om muzikaal materiaal te structureren: muziek gebaseerd op bouwtekeningen van gebouwen zoals “Nuper rosarum flores” (1436) van de Franse componist Guillaume Dufay, gebaseerd op de Florentijnse kathedraal Santa Maria del Fiori; of omgekeerd, het orkestwerk ‘Metastaseis’ (1953-54) van Iannes Xenakis, Grieks componist en architect, werd vertaald naar het Philips paviljoen voor de Wereldtentoonstelling van 1958 in Brussel. De Franse componist Olivier Messiean gebruikte Isorhytmische modellen in zijn 'Liturgy du Christal’ (1941); de Hongaarse componist Bela Bartok de Gulden Snede in verschillende van zijn werken; maar ook de narratieve structuur van het Griekse drama wordt vertaald naar muziekstructuren zoals de sonatevorm, in eindeloos veel variaties gebruikt door componisten als Mozart, Brahms en Skrjabin. Tegelijkertijd moet gezegd worden dat de ruimte voor verbeelding in muziek zo groot is dat de gekozen structuur hieraan ondergeschikt kan worden gemaakt, want de muzikale gebouwen van Dufay en Xenakis hoeven niet storm bestendig te zijn, Messiean kan afwijken van zijn Isorhytmisch uitgangspunt, zonder dat het opgemerkt zal worden. 

Spreker: Patrick van Deurzen

Patrick van Deurzen is een Nederlandse Componist wiens werk in binnen- en buitenland wordt uitgevoerd. Vorig jaar ging zijn muziektheater werk "Mancha Mancha!”, een veelgelaagde slapstickopera, in premiere.
De gedachte dat associatie een eigenschap is die de mens uniek maakt vormt het uitgangspunt van Van Deurzens componeren. Muziek krijgt betekenis als het in een netwerk van associaties valt. In zijn werken bouwt Van Deurzen een dergelijk netwerk op door een dialoog aan te gaan met andere muziek. Als een hommage, maar ook om via andere composities bij een eigen taal te komen die herkenbaar blijft. Dit kan vroeg barokke muziek van Monteverdi zijn, zoals in het vierde deel "Lamento della…" uit zijn strijkkwartet “Seven" (2006), maar ook de jazz van Miles Davis in "Six: a line is a dot that went for a walk" (2007), of blues en rapmuziek in "Mancha Mancha!" (2022).  

Meer informatie

• Deze lezing is in het Nederlands.
• Neem voor meer informatie contact op met Alexander de Ridder.