Mogelijke plekken om te stoppen

Mineralen in Technologie (Kast 6)

Er zijn waarschijnlijk geen mensen meer op deze wereld die alleen leven met wat de natuur in hun directe omgeving hen biedt en die daarvoor geen (elektrische) apparaten gebruiken. Wat ooit begon met gereedschap van vuursteen, is in duizenden jaren uitgegroeid tot een myriade aan gebruiksvoorwerpen waarin allerlei grondstoffen zijn verwerkt. Onze hedendaagse maatschappij kan niet meer zonder. Die grondstoffen, of het nu gaat om ijzer, koper, goud, cerium of wat dan ook, komen in de aardkorst voor in de vorm van gesteenten en mineralen.

Bijvoorbeeld tin uit de Geevor mijn in Cornwall wordt gebruikt om blik roestwerend te bekleden of soldeertin voor het solderen van elektronische schakelingen. Het aandeel aan tin in de aardkorst is bijzonder laag maar 0,00022% van de aardkorst bestaat uit tin. In 2016 delfde men wereldwijd in totaal 280.000 ton aan tin.

De Reis van Nederland (op de muur links achterin de ruimte)

Nederland maak deel van uit van een stuk aardkorst Avalonië genaamd. Door bewegingen in de aardkern en de resulterende verplaatsing van de korst heeft Nederland een lange reis over de aardbol gemaakt. Deze reis begon zo'n 480 miljoen jaar geleden in de buurt van de Zuidpool.

Tijdens die tocht botste Avalonië tegen andere stukken aardkorst: Baltica en Laurentië en zo vormde het nieuwe continent Laurussia, Laurussia botste tegen (delen van) het grote continent Gondwana om samen het supercontinent Pangea te vormen, welke later weer uit elkaar schoof. Hierdoor is het huidige Europa een lappendeken van aan elkaar
geplakte stukken aardkorst.

Tegenwoordig is Avalonia ook terug te vinden in Frankrijk, België, Duitsland, Polen, Engeland, Ierland, Marokko, Turkije en de oostkust van de Verenigde Staten en Canada.

Fluorescerende mineralen (helemaal achterin de ruimte)

Fluorescerende eigenschappen worden toegepast in bijvoorbeeld de tl-buis en de spaarlamp en wordt veroorzaakt door aangeslagen toestanden van een elektron in een atoom.

Trekmuur (links achterin de ruimte)

In de trekmuur liggen ertsen en mineralen gecategoriseerd in 3 groepen: stollingsgesteente, metamorf gesteente en sedimentgesteente. Stollingsgesteente is gesteente dat is ontstaan door stolling van magma (onder het aardoppervlak) of lava (aan het aardoppervlak. Metamorf gesteente is gesteente dat onder invloed van temperatuur, druk of hydrothermale vloeistoffen is gerekristalliseerd of gemetamorfoseerd. Meestal gebeurt dit op grotere diepte in de aardkorst of mantel. Sedimentgesteente is gesteente dat ontstaat door het samenpersen van sediment (is door wind, water en/of ijs getransporteerd materiaal. Voorbeelden van sedimenten zijn grind, klei en zand). Sedimentair gesteente is herkenbaar door de laagjes waaruit het gesteente is opgebouwd. Ook kan men koraal, schelpen en fossielen in sedimentgesteente vinden. De stenen in de trekmuur mogen vastgepakt en bekeken worden, wanneer het publiek heel erg enthousiast is mag er een steen meegegeven worden. Het is niet de bedoeling dat iedereen een steen mee neemt. Niet bij alle stenen liggen de bijbehorende informatie kaartjes, omdat sommige kaartjes verloren zijn gegaan in de afgelopen jaren.

Diamant, grafiet (Kast 1B)

Deze mineralen hebben dezelfde chemische samenstelling, maar een andere kristalstructuur. Hoe kan dat? Door de omstandigheden waar onder ze gevormd zijn. Mineralen vormen zich in de aarde onder een bepaalde druk en temperatuur. Diamant vormt zich dieper in de aarde, onder een hoger druk en hogere temperatuur en is daardoor harder. Grafiet vormt zich minder diep in de aarde en is zachter. Het zit bijvoorbeeld in potlood waar mee je schrijft. 

Kwarts (Kast 4A en 4B)

Kwarts is de meest voorkomende mineraal in de aardkost. Daarnaast komt in de aardkost veel zuurstof voor en silicium, wat goed is voor ¾ van het gewicht van de aardkost. 

Parisiet en Synchisiet (Kast 24D)

Dit gaat over concreet gebruik van minerealen in het dagelijks leven. Deze mineralen worden zeldzame aarde mineralen genoemd. Door hun special elektrische (geleidende) eigenschappen worden ze veel toegepast in high tech apparaten, denk aan mobiele telefoons, batterijen, elektrische auto’s. Zijn deze elementen dan ook echt heel zeldzaam als ze zoveel gebruikt lijken te worden? Niet echt. Zo komt het meest ‘zeldzame aarde element’ nog 200x vaker dan goud voor. De naam komt omdat ze rond de 19^e eeuw dachten dat deze mineralen heel zeldzaam waren. Wat wel ‘zeldzaam’ is, is dat 90% van de zeldzame aarde elementen in China wordt geproduceerd, waardoor zij hier eigenlijk een monopolie op hebben. 

Muscoviet (lange midden kast op de kopse kant)

Muscoviet ook wel Moskou genoemd, werd als Moskou-glas gebruikt. Het is een vuurvast materiaal, redelijk doorzichtig, wat het geschikt maakt voor ruitjes in (kolen)kachels.

Steatiet (Kast 12A)

Steatiet is een relatief zacht mineraal, wat het geschikt maakt om beelden van te snijden.

Goud (Kast 1A)

Op Sumatra werd er sinds de prehistorie al goud aangetroffen. De VOC heeft een goudmijn op West-Sumatra heropend, waar we hier wat stukken van zien. Een stukje dichterbij huis wordt er echter ook goud gewonnen. Bijvoorbeeld uit de Muszari mijn in Roemenië. Dit is nog steeds de grootste Europese mijn, maar moet vanwege het milieu misschien sluiten. De Romeinen hadden het goud hier al ontdekt. Keizer Trajanus veroverde het gebied en tot in de middeleeuwen was dit één van de rijkste gebieden ter wereld. Zelfs in 1891 werd er nog een klomp goud van ongeveer 58 kilo gevonden. Met de hoge goudprijs van nu heeft zo’n grote klomp een waarde van +/- 2 miljoen euro. Momenteel wordt in Europa het meeste goud in Zweden en Finland gewonnen. 

Bariet - Mineralen in de medische wereld - (Kast 7B)

Bariet wordt gebruikt om Bariumpap van te maken. Lichaamsdelen zoals de darmen zijn niet zichtbaar op röntgenfoto’s. Om toch te weten of deze delen goed werken, dopen ze stukjes brood in bariumpap, om zo te kunnen kijken of de slokdarm, maag en darm nog goed werken. 

Gips - Mineralen in de medische wereld - (Kast 7C)

Gips kennen wij allemaal, het ziet er hier wellicht wat onbekend uit. Gips wordt eigenlijk vaak gevonden in een meer poederachtige vorm. Wanneer deze mineralen worden vermalen, en water toegevoegd, wordt dit keihard als het uitdroogt, en is daardoor heel geschikt voor het stabiliseren van botbreuken.