Culturele diversiteit maar ook een mix van mensen met verschillende vakgebieden op de werkvloer kan de creativiteit ten goede komen. Het leidt ook nogal eens tot misverstanden, stereotypering en onbegrip. Onderzoeker Rens Kortmann van de TU Delft onderzoekt hoe simulatiespellen daar verandering in kunnen brengen.

Valkuilen

Kortmann: 'Het overkomt ons allemaal als we een spel spelen. Of het nu gaat om poker, World of Warcraft of je favoriete bordspel. We merken dat we opgaan in het moment en zitten in een geconcentreerde flow, een zeldzaam ogenblik waarin we de regels van onze gewone wereld zijn vergeten. We spelen volgens speciale regels, waarin we voor het eerst nieuwe dingen kunnen ervaren. Het is een gedenkwaardige ervaring. Eentje waarvan je misschien niet verwacht dat het een hulpmiddel is om de valkuilen van communicatie tussen culturen te begrijpen.'

Games voor verandering

Als onderdeel van zijn onderzoek gebruikt Kortmann het spel BaFá BaFá om mensen te helpen verborgen culturele uitdagingen te ervaren door hun interactieregels te veranderen. Deze game maakt deelnemers bewust van het feit dat fundamentele culturele verschillen het gedrag binnen een organisatie kunnen beïnvloeden. ‘Een simulatiespel maakt mensen bewust van hun onbewuste gedrag en houding, en dat schept meer begrip en bevordert werkrelaties’ legt Kortmann uit. Hij speelde dit spel met groepen masterstudenten van de TU Delft die deel uitmaakten van multidisciplinaire, multiculturele projectteams. Het doel was om beter te begrijpen hoe de spellen hen hielpen en om het spel zelf beter te begrijpen.

Menging van culturen

In BaFá BaFá bestaan ​​twee culturen. Er is de Alpha-cultuur die relatiegericht is, met sterke groepsbanden. Dan is er de bètacultuur met zijn zeer competitieve, commerciële neigingen. Deelnemers worden ingedeeld in deze twee groepen en leren de regels van hun cultuur en de naleving ervan. Zodra ze hun eigen culturen onder de knie hebben, worden waarnemers en bezoekers verwisseld. De resultaten kunnen verbluffend en vermakelijk zijn. Een student schreef over de ervaring: 'Tijdens het spel begrepen mensen van de andere groep niet waar onze cultuur over ging. Ze probeerden met ons te handelen, maar ze hadden geen idee wat we aan het doen waren. Dit was erg grappig.'

Later werd het minder grappig, toen de kapitalistische bèta’s probeerden te communiceren met de alfacultuur en op staande voet werden afgewezen. 'Ik probeerde mee te doen. Ik dacht dat ik het goed had gedaan door iemand naar zijn familie te vragen. Hiervoor werd ik echter meteen weggestuurd. Dit was behoorlijk schokkend en kwetsend voor mij. Ik begreep niet wat ik verkeerd had gedaan en schaamde me omdat ik blijkbaar iemand had beledigd. Dit was de eerste keer dat ik echt begreep hoe cultuur je perceptie van de wereld kan verstoren en je kan afsluiten voor andere culturen.'

Kortmann: 'We zagen dit soort reacties veel. De game zorgde voor een diepe impact bij de meeste studenten. Dit betekent dat de boodschap van de game niet alleen werd overgedragen op cognitief niveau, maar ook op het niveau van emoties en fysieke ervaring. Dit is wat games tot zulke krachtige instrumenten maakt om verandering teweeg te brengen in de manier waarop mensen denken en handelen.'

Impact meten

Hoewel BaFá BaFá al tientallen jaren met succes wordt gebruikt in honderden organisaties wereldwijd, wordt de effectiviteit ervan zelden op systematisch niveau onderzocht. Onderdeel van Kortmanns werk is het ontwikkelen van een methode om veranderingen in houding te meten die worden veroorzaakt door het spelen van het spel. Kortmann legt uit: 'Voor en na de simulatie beantwoordden de deelnemers vragenlijsten over hun bereidheid om een ​​cultuur te leren begrijpen en in hoeverre ze menen dat ze in staat zijn om te gaan met verschillen in cultuur. Analyse van deze enquêtes toont een belangrijke les van de BaFá BaFá-ervaring. Na het spelen van het spel waren de deelnemers meer bereid om andere culturen te leren begrijpen. Het is ook interessant dat deelnemers zeiden dat ze minder bekwaam waren dan ze dachten, voordat ze het spel speelden. Ze hadden enkele van hun onvolkomenheden ontdekt. Deze game biedt deelnemers de kans om hun eigen percepties te bevragen en nieuwe emoties te ervaren in een veilige omgeving.'

Games zoals BaFá BaFá worden ook wel persuasive games genoemd en met regelmaat ingezet in de gezondheidszorg om mensen te stimuleren om zich een gezondere levensstijl aan te meten. Kortmann zegt dat deze transformationele ervaringen cruciaal zijn om verandering te stimuleren. ‘Na het spelen van de game zijn spelers ‘bewust onbekwaam’ geworden: de eerste stap op weg naar het beter kunnen omgaan met cultuurverschillen in een organisatie.’

Ontwerpprincipes

Kortmann en zijn collega-onderzoeker, promovendus Annebeth Erdbrink, dragen bij aan de wetenschappelijke onderbouwing van persuasive gaming met hun kennis van cognitieve wetenschappen en sociale psychologie. Ze testen de effectiviteit van BaFá BaFá aan de hand van empirisch onderzoek. Dat biedt een wetenschappelijke basis voor het ontwerp van simulatiespellen. ‘Dit is hard nodig, omdat veel persuasive game-ontwerpers nog steeds vooral op hun buikgevoel vertrouwen. Wetenschappelijk onderbouwde ontwerpprincipes zullen waarschijnlijk de effectiviteit van veel toekomstige games verbeteren. Ik kijk uit naar de tijd waarin dit soort games bijdragen aan meer dan alleen individuele verandering. Geweldig aan deze analysemethode is dat het ons een betere manier biedt om de impact ervan te testen. Het brengt ons een stap dichter bij ons ultieme doel: het definiëren van ontwerpprincipes die helpen bij het creëren van effectieve games die een gedragsverandering in de samenleving kunnen bewerkstelligen.'