Openheid en tolerantie zijn belangrijke publieke waarden in onze democratische maatschappij. De bereidheid om actief naar elkaar te luisteren staat aan de basis van een inclusieve en duurzame maatschappij. Maar of we allemaal zulke goede luisteraars zijn valt te betwijfelen; we blijken onze vaardigheden om echt goed naar iemand anders te luisteren en daarmee te begrijpen vaak te overschatten. 

“In het NWO project GAMPSISS (GAmeful Music Performances for Smart, Inclusive and Sustainable Societies) wordt onderzoek gedaan óf en hoe een mix van gaming en klassieke muziek kan bijdragen aan een actieve luistercultuur en daarmee aan een meer tolerante samenleving,” legt TBM onderzoekster Annebeth Erdbrink uit.

Games waarin de speler o.a. nieuwe actieve luistervaardigheden leert en deze direct kan testen in verschillende fictieve scenario's, kunnen mogelijk bijdragen aan een attitude en/of gedragsverandering ten aanzien van luisteren in het dagelijks leven. Het toevoegen van (live) klassieke muziek bij zo'n game zou het gewenste effect mogelijk kunnen versterken, want volgens sommige experts heeft klassieke muziek in de 19e eeuw positief bijgedragen aan het verschuiven van belangrijke maatschappelijke waarden.

Empirisch bewijs

Tot op heden is er weinig empirisch bewijs welke game design principes effectief bijdragen aan de gewenste attitude en/of gedragsverandering na het spelen van een spel en welke juist contraproductief zijn. De ontwerper maakt nu vaak op onderbuikgevoel beslissingen over het gebruik van de diverse ontwerpprincipes. Erdbrink: “Met de onderzoeksresultaten wil ik game ontwerpers handvatten bieden om de juiste ontwerpkeuzes te maken, afhankelijk van wat de ontwerper wil bereiken. Mijn proefschrift wordt eigenlijk een soort kookboek met ingrediënten en recepten. Naast het GAMPSISS project ga ik dan ook in andere, kleinere case studies de effectiviteit van diverse ontwerpprincipes testen.”

GAMPSISS

In project GAMPSISS wordt onderzocht in welke mate games met klassieke muziek kunnen bijdragen aan het verbeteren van actieve luistervaardigheden. “Dat is belangrijk want actieve luistervaardigheden brengen namelijk veranderingen teweeg in waarden en houdingen van mensen ten opzichte van zichzelf en anderen,” aldus Erdbrink.  Actieve luisteraars staan volgens onderzoek meer open voor ervaringen, zijn emotioneel meer volwassen, minder autoritair en meer democratisch ingesteld. Met de verharding van de samenleving is een actieve luistercultuur des te meer relevant. “Gedurende het project worden twee zogenaamde ‘gameful music performances’ ontworpen, ontwikkeld, getest en geëvalueerd waarbij we proberen zo uiteenlopend mogelijke groepen proefpersonen te gebruiken. De eerste zal voornamelijk een luistertool worden, terwijl de ander een meer volledige game zal zijn waarbij je ook echt een gamewereld betreedt.

Nieuwe doelgroep

Het toevoegen van spelelementen aan klassieke muziekconcerten heeft mogelijk nog een welkom neveneffect. Het is al langer bekend dat het aantal concert bezoekers dalende is, door een verouderend publiek dat weinig aanwas kent. De 'gameful music performances’ kunnen mogelijk een nieuwe doelgroep aanboren.

Projectpartners

In GAMPSISS werkt TU Delft samen met Codarts University of the Arts, Erasmus Universiteit Rotterdam en de Willem de Kooning Academie. Daarnaast zijn ook concertgebouwen en orkesten betrokken. Het project loopt tot de zomer 2021.