“Eigenlijk heb je meestal pas door wat bomen allemaal doen in onze stad, op het moment dat je ze wegdenkt,” vertelt Machteld Zinsmeister. Ze studeert landschapsarchitectuur aan de TU Delft en samen met haar studiegenoten Jianing Liu, Roberto Wijntje Santamaria en Emma Kannekens onderzocht ze de verschillende bomen in de binnenstad van Delft. 

In kaart brengen

“Er bestaan veel historische kaarten waarop je de ontwikkeling van de stad Delft kunt zien,” legt Roberto uit. “Maar er zijn geen kaarten die zich specifiek richten op de ontwikkeling van de groenstructuur van Delft: groenstroken, tuinen, hofjes en parken. Met ons onderzoek wilden we de huidige groenstructuur van Delft in kaart brengen, en ook de historische ontwikkeling ervan door de tijden heen. Daarbij hebben wij ons voor nu gefocust op de oude binnenstad in de periodes van voor 1800 en de late 19e eeuw.”

Het Hofje van Pauw

Vroeger was de voornaamste functie van bomen in de stad: het produceren van voedsel en hout. “Op de historische kaarten die we tot onze beschikking hadden, waren boomgaarden duidelijk aangegeven. Maar, heel gek: we zagen helemaal geen beplanting langs de grachten,” geeft Emma aan. “Daarom hebben we ook gekeken naar schilderijen van Delft uit deze periodes. Op deze schilderijen zagen we dat daar wel degelijk bomen stonden!” Bomen langs de gracht is een krachtig historisch beeld van Delft. “Ik denk dat dit een belangrijke reden is waarom het grootste gedeelte van de historische groenstructuur nog in tact is, of nu wordt terug geplant.”  

Elzen langs de Molslaan

Onverwachts feitje

De huidige groenstructuur is niet heel oud. Tijdens de oorlog en de koude winter sneuvelden vrijwel alle bomen van Delft om haar bewoners warm te houden. De kastanjebomen in de Prinsenhof zijn daarop de uitzondering. “Hier verbleef het Duitse leger. Niemand durfde in de buurt te komen,” vertelt Roberto. “Dit zijn dus de oudste bomen in het centrum van Delft.”

Kastanjes in de Prinsenhof, de oudste bomen in het centrum van Delft

Elke boom heeft zijn functie

Vandaag de dag vinden we bomen vooral ook heel belangrijk voor schaduw en koeling, om stadswarmte mee tegen te gaan. Voor de studenten is een boom vooral een belangrijk ontwerpmiddel om buitenruimtes mee te creëren. “Als je bijvoorbeeld naar de Beestenmarkt kijkt,” vertelt Machteld.  “Zie je dat het plein is opgebouwd uit verschillende zones: de tafels met stoelen langs de gevels, de straat en de terrassen in het midden van het plein. Deze terrassen liggen onder een aantal grote Platanen. De Beestenmarkt zou een stuk minder knus zijn zonder het groene bladerdak van de bomen.” 

Elk soort boom trekt ook bepaalde dieren en insecten aan, belangrijk voor de biodiversiteit in de stad. “Daarom kun je Delft ook niet volplanten met maar één boomsoort,” vult Emma aan. “Bij een speeltuin wil je misschien dat kinderen daar ook meer over de natuur leren. Dan kies je voor een soort die anders bloeit gedurende de seizoenen en veel verschillende dieren aantrekt. Elke specifieke plek heeft dus zijn eigen specifieke boomsoort nodig.”

Rechts zie je, heel opvallend, wilgen langs de Gasthuislaan

Meer onderzoek en verder ‘vergroenen’

Er is een grote vraag naar het ‘vergroenen’ van steden door heel Nederland. Vanuit de TU Delft ligt er daarom de wens om ook andere tijdsperiodes te onderzoeken en verder uit te breiden naar alle andere wijken van Delft. In de komende jaren wordt het onderzoek van Machteld, Jianing, Roberto en Emma dan ook voortgezet door nieuwe studenten. Aangevuld met adviezen over hoe we in de toekomst het beste om kunnen gaan met de bomen in onze stad. 

Emma Kannekens
Jianing Liu
Machteld Zinsmeister
Roberto Wijntje Santamaria