NWO Veni-beurs voor Robin de Kruijff

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft een Veni-subsidie toegekend aan onderzoeker Robin de Kruijff van het Reactor Instituut Delft, voor haar onderzoek naar een nieuw soort radionuclide generator. Zo’n generator kan onder meer de wereldwijde bottleneck bij kankeronderzoek helpen ondervangen. Bovendien is het de eerste recyclebare generator in zijn soort. “Ik hoop dat mijn nieuwe soort generator uiteindelijk zorgt dat diagnostische behandelingen veel meer toegankelijk worden en minder afhankelijk zijn van een paar reactoren”, aldus De Kruijff.

Ziekenhuizen maken veel gebruik van de radionuclide technetium-99m (^99mTc) om medische aandoeningen zoals kanker op te sporen met een SPECT-scan. ^99mTc is een vervalproduct van molybdenum (⁹⁹Mo), maar het productieproces voor ⁹⁹Mo vindt voornamelijk plaats in verouderde kernreactoren, waarbij veel langdurig radioactief afval overblijft. Om deze isotopen ook in de toekomst kunnen blijven gebruiken, zijn er nieuwe, betere productiemethoden nodig. Daarom wil De Kruijff een nieuw type radionuclide generator op basis van nanodeeltjes ontwikkelen, die de radionucliden schoner kan produceren én voor de productie niet meer volledig afhankelijk is van de bestaande reactoren.

Naar meer ^99mTc-productie wereldwijd

Het belangrijkste voordeel van de nieuwe generator is volgens De Kruijff dat deze veel meer mogelijkheden biedt om de ⁹⁹Mo/^99mTc generator te produceren: “Nu wordt ⁹⁹Mo uit de splijting van uraniumkernen gehaald, waarbij slechts voor 6% ⁹⁹Mo wordt geproduceerd”, legt De Kruijff uit. “Daarnaast worden ook grote hoeveelheden radioactief afval gevormd. De nieuwe generator daarentegen haalt zijn ⁹⁹Mo niet uit de splijting uranium, maar uit de bestraling van een ander isotoop van molybdenum (⁹⁸Mo of ¹⁰⁰Mo). Op die manier zouden er wereldwijd door honderden reactoren en deeltjesversnellers ⁹⁹Mo kunnen geproduceerd, in plaats van de huidige paar reactoren.”

Recyclebare nanodeeltjes

Vanwege een ingenieuze constructie met nanomaterialen die voor een groot deel uit molybdeen bestaan, waarbij het 99mTc selectief uit de generator gehaald kan worden, is de te ontwikkelen generator in tegenstelling tot de huidige generatoren ook recyclebaar. Na een paar weken gebruik kan het ziekenhuis de nieuwe generator terugsturen naar een bestralingsfaciliteit, die hem opnieuw radioactief maakt. “In eerste instantie doe ik het onderzoek om te zorgen dat zoveel mogelijk patiënten een goede behandeling krijgen” zegt De Kruijff, “en daarnaast is het natuurlijk ook mooi meegenomen als je daardoor minder radioactief afval produceert.” 

In de toekomst ziet De Kruijff ook al een volgende toepassing van haar Veni. Als ze de ⁹⁹Mo/^99mTc radionuclide generator voor de diagnostiek werkend heeft gekregen, kan ze daarna dezelfde techniek toepassen om een vergelijkbare generator te maken voor medische therapie. Zo bestaat er een wolfram-renium isotopenpaar dat geschikt is voor bestraling en dat heel vergelijkbaar werkt als het ⁹⁹Mo/^99mTc-paar.