Hoe mangroven kusten wereldwijd kunnen beschermen

Hoge golven doen de mangroven dagenlang flink opschrikken tijdens een experiment in de Deltagoot in Delft. Onderzoekers van Deltares en de TU Delft kijken hoever ze kunnen gaan door de golven en de kracht op de bomen steeds verder op te voeren. Zij testen hoe sterk mangrovebomen zijn onder extreme golfcondities en welke bijdrage ze leveren aan de waterveiligheid.

Mangroven worden vaak gezien als de spil in kustbescherming van tropische kustgebieden. Met hun grote wortels houden ze veel sediment vast en vangen de klappen van de golven op. “Er zijn een hoop beloftes dat mangroven stormen tegenhouden. Maar die beloftes zijn niet getest. Als we de beschermende rol van de natuur serieus willen meenemen in onze overstromingsbescherming, dan zijn metingen op ware schaal onmisbaar. De wetenschappelijke wereld zit hier met smart op te wachten”, vertelt Bas Hofland, waterbouwkundige bij TU Delft en projectleider van het ‘WOODY’-onderzoek.

Bregje van Wesenbeeck, ecoloog en expert Bouwen met de Natuur bij Deltares en tevens werkzaam bij de TU Delft, verdiept zich al jaren in het gedrag van vegetatie onder extreme hydraulische omstandigheden. “Modellen die voorspellen hoe bomen zich gedragen in water, zijn gebaseerd op statische stokjes. Maar juist bij flinke golven buigen bomen mee.” Door het meebewegen van de bomen kan de demping wel eens anders uitpakken dan gedacht. Het experiment is dan ook iets waar Van Wesenbeeck al lang op wachtte. Om dit te kunnen realiseren is ze jarenlang bezig geweest met het opkweken van tropische mangrovebomen in een kas bij Deltares. Zo wordt het nu eindelijk mogelijk om met echte bomen, op ware schaal, metingen te doen.

Golven monitoren

In de Deltagoot, de krachtigste golfgoot ter wereld, wordt momenteel onderzocht hoeveel golfkracht mangroven kunnen opnemen. Eenmaal in de Deltagoot krijgen de bomen steeds groter wordende laag water over zich heen en zwellen de golven aan. Ondertussen houden onderzoekers Alejandra Gijón Mancheño en Su Kalloe opgetogen in de gaten hoe de golven gedempt worden, door de snelheid en de golfhoogte te monitoren. Na jaren de mangroven te onderhouden en bestuderen, stromen de data eindelijk binnen.

Demping van golven door bomen

De onderzoekers meten hoe de bomen bewegen en hoe groot de kracht op de bomen is. Hiermee kan de demping van de golven ingeschat worden. Hofland ontwikkelde hiertoe een nieuwe meetmethode die erg kosteneffectief is. “In plaats van de hele boom uit zijn context te halen en in een systeem van externe krachtmeters te hangen, maken we nu gebruik van de boom zelf. We meten direct de buiging van de stam, en met speciale sensoren kunnen we zo de kracht op de boom bepalen.” Deze methode is al eens op bomen op het land toegepast, maar of de sensoren überhaupt goed blijven zitten onder het geweld van de tot drie meter hoge golven is nog spannend.