Een nieuw elektronisch transactiesysteem tegen oplichting
Koop je op internet een tweedehands tv of bestel je een smartphone bij een webshop waar je nog nooit van hebt gehoord? Dan wil je graag weten of je de verkoper kan vertrouwen. Een online transactiesysteem dat de reputaties van verkopers kent is dan ontzettend handig. Wetenschappers van de TU Delft werken aan zo’n elektronisch transactiesysteem. Het maakt gebruik van de technologie blockchain en zorgt ervoor dat je niet wordt opgelicht.
Dat systeem houdt van mensen en bedrijven bij of ze betrouwbaar zijn. Waar ze producten hebben besteld en of ze hun afspraken nakomen. Bovendien moet het systeem algemeen zijn en niet alleen maar werken binnen Marktplaats, Airbnb, Uber, TripAdvisor of Facebook apart. “De reputaties in het systeem moeten gebaseerd zijn op alle transacties die iemand doet, waardoor het systeem kan inschatten hoe betrouwbaar iemand is”, zegt hoogleraar Distributed Systems Dick Epema van de TU Delft. Hij werkt intensief samen met Johan Pouwelse, die de drijvende kracht is achter dit onderzoek.
Het transactiesysteem slaat voor altijd de gegevens op van transacties op het internet, waardoor het systeem kan inschatten hoe betrouwbaar iemand is
Dick Epema
Digitale identiteit
Epema en Pouwelse ontwikkelen samen met hun groep zo’n transactiesysteem. Ze doen dit op basis van blockchaintechnologie, waar ook het virtuele betaalmiddel Bitcoin gebruik van maakt. Het nieuwe systeem staat echter los van deze cryptocurrency. Maar het maakt dus wel slim gebruik van de blockchain. Het is gebaseerd op de zogeheten trustchain, een in Delft ontwikkeld alternatief voor de blockchain.
Een blockchain is een database, een opslagsysteem voor transacties. Het wordt op meerdere plekken bewaard en dus niet op een centrale plaats. Dat wekt vertrouwen, omdat iedereen toegang tot die data heeft en het kan controleren. Als je een nieuwe transactie doet, voeg je gegevens toe aan de blockchain.
Bovendien kan je het goed beveiligen, via de zogeheten hashfunctie (zie kader), waardoor het mogelijk is te controleren of alles nog klopt en niet iemand met de gegevens heeft gesjoemeld. Als je hierin alle transacties bewaart van mensen en bedrijven en dit koppelt aan hun digitale identiteit, dan krijg je een goed beeld van hoe betrouwbaar ze zijn. “Johan Pouwelse maakt samen met promovendi software die mensen kunnen downloaden zodat iedereen zo’n transactiesysteem kan gebruiken. Daar gaan we zeker ook nog proeven mee doen”, zegt Epema.
Rotterdamse haven
De blockchain is voor nog veel meer toepassingen handig, benadrukt Epema. Zoals logistieke operaties. Dan kan je een product goed volgen door de hele keten heen. Neem een tablet als voorbeeld. Die bestaat uit een heleboel onderdelen (geleverd door verschillende leveranciers) en wordt gemaakt in China. Vanuit China gaat de tablet naar de haven van Rotterdam via een transportbedrijf. Bij de douane wordt de tablet ingeklaard en komt het met behulp van een vrachtwagen uiteindelijk aan bij de winkel. In dit hele traject zitten veel stappen waarbij het product op verschillende plekken komt en er ook nog eigendom transities zijn.
Dit kan je allemaal opslaan in de blockchain. “Verschillende partijen in de keten controleren dan over de landsgrenzen heen of de gegevens kloppen. Zo ga je fraude tegen. Nu worden er faxen over en weer verstuurd, maar meestal is dat tussen slechts
Hashfunctie?
Een blockchain is letterlijk een keten van blokken. Om de zoveel tijd komt er een nieuw blok aan de keten (chain). In zo’n blok staan de transacties die binnen een bepaalde tijd zijn gedaan. Je kunt dit vergelijken met je periodieke bankafschriften met een lijst van ontvangen en uitgegeven bedragen. Maar hoe weet je zeker dat iemand de getallen van de transacties niet heeft veranderd? Normaal vertrouw je de bank. Bij blockchain is er een hashfunctie als beveiliging. Daarmee controleer je of alles klopt. “Je neemt dan de gegevens in een blok, doet er een berekening mee en dat levert een resultaat op”, zegt Epema. “Dat noemen we de hashwaarde van het blok. Verandert iemand iets binnen het blok? Dan kom je daarachter door opnieuw de hashwaarde te berekenen. Als iets is aangepast in het blok, dan klopt die waarde niet meer en weet je dat er gesjoemeld is.”
twee partijen, bijvoorbeeld de fabrikant en een vervoerder”, zegt Epema. Met blockchain maak je de keten veel overzichtelijker.
Het zorgt waarschijnlijk ook voor minder bureaucratische rompslomp en is goedkoper. Hierbij is het een voordeel dat de gegevens niet ergens centraal worden opgeslagen en bijgehouden, maar juist decentraal en door meerdere partijen worden gedeeld. “Uiteraard hoeven niet alle partijen toegang te hebben tot dezelfde informatie, maar door de blockchain en de beveiliging weten ze dat alles betrouwbaar verloopt”, zegt Epema. TU Delft ontwikkelt momenteel zo’n systeem in samenwerking met de Rotterdamse Haven.
Daarnaast ziet Epema mogelijkheden bij hypotheken. Ook daarbij zijn er immers veel partijen, zoals de koper, verkoper, hypotheekverstrekker, het kadaster en de notaris. “Je ziet dan het onderdeel dat voor jou relevant is. De verkoper ziet bijvoorbeeld dat het aankoopbedrag geregeld is, maar weet niet bij welke bank de hypotheek is ondergebracht of hoe de aankopende partij aan het geld is gekomen. Bij dit soort transacties is de blockchain een uitstekende aanvulling, omdat je weet dat de transactie betrouwbaar is.”
Tekst: Robert Visscher | Foto: Mark Prins | Januari 2018