De klimaatkamer op ‘standje Tokyo’

De Olympische Spelen in Tokyo worden de heetste ooit. De combinatie van hoge temperatuur en hoge luchtvochtigheid is uniek en maakt het heel zwaar om een topprestatie te leveren. Dankzij het project Thermo Tokyo weten alle Olympiërs precies hoe zij op de hitte reageren.

Kamiel Maase, voormalig Olympisch marathonloper en bij TeamNL verantwoordelijk voor onderzoek en innovatie, weet uit eigen ervaring hoe belangrijk het voor sporters is om zich goed voor te bereiden op de hitte. “Als atleet ben ik zelf tweemaal in Japan geweest in de zomer”, vertelt hij. “Ik heb het nog nooit fysiek zo zwaar gehad.”

Voorbereiding
Het vormde de ‘trigger’ om drie jaar geleden de sportbonden hiervan bewust te maken. Het resultaat: een reeks maatregelen en innovaties waardoor sporters zich optimaal kunnen voorbereiden. Ook deze Spelen zijn er de koelvesten, cooling caps en ijsdranken present. Maar het toverwoord is voorbereiding.

“Dat is het allerbelangrijkste”, benadrukt Maase. “Vergelijk het met een marathon in heuvelachtig gebied. Als je uit het vlakke Nederland komt, ga je natuurlijk aan heuveltraining doen.” Voor hitte geldt hetzelfde. “Als je een NoordwestEuropees klimaat gewend bent en je gaat naar een land waar het in juli en augustus warm en vochtig is, vergt dat voorbereiding. Anders laat je punten liggen.”

Klimaatkamer
Olympiërs kunnen kiezen uit een aantal programma’s, variërend van een trainingskamp in landen met een klimaat dat vergelijkbaar is met dat van Tokyo in de zomer, tot het nemen van warme baden en het gebruik van de klimaat - kamer op Sportcentrum Papendal. Wetenschappers hebben de klimaatkamer de afgelopen twee jaar ook gebruikt.

Hierdoor zijn voor het eerst individuele hitteprofielen, gepersonaliseerde koeling- en hitte-acclimatisatiestrategieën opgesteld voor de topsporters, legt projectleider en inspanningsfysioloog Thijs Eijsvogels van het Radboudumc uit. Voorheen werd voor een ‘one size fits all’-benadering gekozen. “Maar sporters reageren heel verschillend op hitte. De een is er gevoeliger voor dan de ander, en heeft bijvoorbeeld baat bij een langere hittestage.”

 

Thermocapsule
De klimaatkamer ging bij het project op ‘standje Tokyo’. Dat betekent: een gemiddelde temperatuur van circa 32 graden en een luchtvochtigheid van tussen de 70 en 80 procent. Atleten slikken een thermocapsule, waarmee hun kerntemperatuur tot op de duizendste graad nauwkeurig wordt gemeten, en gaan vervolgens op de fietsergometer of loopband.

“De eerste keer schrikken atleten vaak als hun temperatuur en hartslag sterk oploopt”, vertelt Maase. Dit bewustwordingsproces is belangrijk. “Het maakt goed duidelijk wat hoge temperaturen met sporters doen en dat voorbereiding cruciaal is.” De sessies daarna staan in het teken van gewenning.

Mentaal sterk
Nieuw is ook dat sporters worden geholpen met de mentale voorbereiding op de hitte. Eijsvogels denkt dat de individuele aanpak, vooralsnog uniek in de wereld, zijn vruchten zal afwerpen. “Het serieus nemen van de extreme omstandigheden in combinatie met een goede voorbereiding kan echt het verschil maken tussen een topprestatie en eindigen in de achterhoede.”