Klimaatveranderingen dreigt voor grote problemen te zorgen in de razendsnel verstedelijkende Pearl River Delta. Steffen Nijhuis van de faculteit Bouwkunde werkt aan een groot onderzoek naar adaptieve planningsmethoden voor het gebied en zet er een onderzoekslaboratorium op voor delta urbanism.
In het dichtbevolkte metropoolgebied met zo’n vijftig miljoen inwoners dreigen mens en natuur frontaal op elkaar te botsen. De enorme steden die in korte tijd uit de grond zijn gestampt, worden niet alleen bedreigd door stijgende zeewater en heftige neerslag. De snelle groei van miljoenensteden als Guangzhou, Dongguan, Shenzhen en Hongkong leidt tot grootschalige veranderingen in het landschap. Ecologische systemen en historisch gegroeide structuren gaan in rap tempo op de schop. De snelle verstedelijking in het stroomgebied zorgen ervoor dat seizoensgebonden overstromingen plots veel grotere gevolgen hebben. “Een verantwoorde, duurzame planning van de ontwikkelingen kan veel problemen voorkomen”, vertelt Steffen Nijhuis, projectleider van het ‘Sustainable Deltas’ project. “Wij willen daarom de ruimtelijke ontwikkelingen op verschillende schaalniveaus bundelen en voorzien in ruimtelijke raamwerken die een flexibele invulling mogelijk maken.” Vooral de enorme dynamiek van het gebied maakt de Pearl River Delta een interessant leerstuk voor planning en ontwerp van delta’s wereldwijd.
Water en ecologie zijn niet de enige vraagstukken in de Pearl River Delta. Sociale problemen liggen ook op de loer. Generieke stedenbouwkundige modellen die worden toegepast gaan voorbij aan gebiedseigen kwaliteiten en sociale behoeften. Nijhuis: “Dergelijke ontwikkelingen maken de geest van de plek kapot, waardoor bewoners zich er niet meer mee kunnen vereenzelvigen. Het gebied duurzaam maken is een gelaagd probleem.”
De TU Delft werkt in het project nauw samen met de universiteit van Sheffield en de South China University of Technology (SCUT). Met een beurs van bijna 800 duizend euro van NWO, The Engineering and Physical Sciences Research Council (EPSRC) en de National Natural Science Foundation of China (NSFC) willen de drie universiteiten in de eerste plaats het probleem in kaart brengen. Letterlijk: door het maken van (interactieve) kaarten en door die te koppelen aan historische, ecologische en sociaaleconomische data. Dat maakt ruimtelijke verbanden inzichtelijk en kan de bewustwording van de problematiek vergroten. Visuele middelen moeten ook de communicatie vereenvoudigen met besluitnemers in het Chinese deltagebied. Zij worden nadrukkelijk bij het onderzoeksproject betrokken.
Het Pearl River Delta Urban Sustainable Environments Laboratory (PRiDe USE-laboratory) dat ze willen oprichten in Guangzhou moet niet alleen een ontmoetingsplaats voor onderzoekers worden. Ruimtelijke planvormers en bestuurders moeten er ook met vragen terecht kunnen. Het laboratorium gaat plannings- en ontwerpprincipes op maat uitwerken voor het gebied. Daarbij gaat het niet zozeer om verbetering van de weerbaarheid, bijvoorbeeld door middel van dijkverhogingen. De Pearl River Delta moet een adaptieve delta worden, onderstreept Nijhuis. “Er zijn diverse scenario’s voor de gevolgen van klimaatverandering. Ideaal is dat je op elk ervan kunt reageren.”
Het Sustainable Deltas programma loopt tot januari 2021 en wordt gedragen door onderzoekers uit Nederland (2), Sheffield (3) en China (10). Doelstelling is dat het onderzoek tenminste vijf proefschriften en diverse wetenschappelijke publicaties oplevert. Het PRiDe USE-laboratory moet uitgroeien tot een permanent onderzoeksinstituut voor deltavraagstukken wereldwijd.