Jaap Bakema Study Centre: van experiment naar solide samenwerking

Nieuws - 25 maart 2021 - Communication BK

Het Jaap Bakema Study Centre is in 2013 opgericht als onderzoekssamenwerking tussen onze faculteit en Het Nieuwe Instituut en heeft zich ontwikkeld van een experiment tot een solide meerjarige alliantie tussen een culturele organisatie en een kennisinstelling. Het programma heeft zich verbreed en verdiept met het internationale promotieonderzoek Architecture and Democracy, het NWO project The Critical Visitor en met toonaangevende jaarlijkse conferenties zoals vorig jaar Repositioning Architecture in the Digital.

Vanwege de bewezen meerwaarde is onlangs besloten deze meerjarige samenwerking voort te zetten. Deze samenwerking is van bijzonder belang omdat Het Nieuwe Instituut de Nederlandse Rijkscollectie Architectuur en Stedenbouw beheert, een van de meest vooraanstaande architectuurcollecties ter wereld.

Promotieonderzoek Architecture and Democracy

In het kader van het PhD-programma Architecture and Democracy wordt onderzocht hoe architectuur en stedenbouw in de loop van de 20e eeuw een rol hebben gespeeld bij het representeren, belichamen en mogelijk maken van democratie. Een internationale conferentie was gewijd aan stedelijke vernieuwing, populisme en de verzorgingsstaat.

NWO-project The Critical Visitor

Het project The Critical Visitor onderzoekt hoe culturele erfgoedinstellingen inclusie en toegankelijkheid kunnen realiseren binnen hun organisaties, collecties en tentoonstellingsruimten om tegemoet te komen aan het brede scala aan eisen van de hedendaagse "kritische bezoeker". Het omvat twee PhD-projecten op het gebied van archiefwetenschappen en museologie, een reeks Field Labs en Archival Interactions, en de openbare Queer Salon-reeks, georganiseerd samen met Het Nieuwe Instituut. Het project Critical Visitor wordt gesponsord door het Smart Culture programma van de Nederlandse Onderzoeksraad en wordt geleid door Eliza Steinbock (Universiteit Leiden), Hester Dibbits (Reinwardt Academie, Erasmus Universiteit) en Dirk van den Heuvel (TU Delft, Het Nieuwe Instituut), en omvat een consortium van 15 nationale erfgoedpartners.

Conferentie Repositioning Architecture in the Digital

De conferentie van vorig jaar van het Jaap Bakema Study Centre was een eerste samenwerking met onze professor George Vrachliotis. Het doel van de conferentie was om de wisselwerking tussen architectuur en digitale cultuur sinds de jaren zeventig kritisch te onderzoeken. Hoe heeft de opkomende datamaatschappij zich gematerialiseerd in de architectuur? Welke nieuwe typologieën zijn er ontwikkeld? En welke rol heeft architectuur gespeeld in de opkomende discussie over kunstmatige intelligentie?

Projecten

Bij de start, in 2013, lag de primaire focus op de zichtbaarheid en het gebruik van de Rijkscollectie voor wetenschappelijk onderzoek en publieke presentaties. Dit leidde onder andere tot de tentoonstelling Structuralisme, samen met Herman Hertzberger, en een bijdrage aan de Architectuur Biënnale van Venetië over Jaap Bakema's stellingen voor de "open samenleving". 

Nieuwe projecten worden ontwikkeld met internationale partners, zoals de tentoonstelling Art on Display 1949-69 met het Gulbenkian Museum in Lissabon.

Header foto: Repositioning Architecture in the Digital (Van den Broek en Bakema. Ontwerp hoofdkantoor Siemens, Munchen, 1971. Collectie Het Nieuwe Instituut.)