Digitalisering in een sterrenstelsel van bouwrecht
“Het bouwrecht zie ik als onderdeel van een sterrenstelsel: allerlei partijen, juridische kaders en belangen beïnvloeden elkaar,” vertelt hoogleraar Evelien Bruggeman. “Om technologische ontwikkelingen een plek te kunnen geven in de maatschappij is het van belang een evenwicht in dat krachtenveld te vinden.” Op 16 september geeft de hoogleraar Bouwrecht van de faculteit Bouwkunde haar intreerede en laat ze zien hoe digitalisering in de bouw een plek kan krijgen in het sterrenstelsel van het bouwrecht en het krachtenveld van technische en maatschappelijke ontwikkelingen.
Digitalisering in de bouw als concrete uitdaging
Als jurist houdt Bruggeman zich intensief bezig met een aantal onderwerpen. De rol van het recht ten opzichte van de data en digitalisering van het hele bouwproces in de gebouwde omgeving is daar één van. Bruggeman: “Het recht bevindt zich in een krachtenveld samen met technische en maatschappelijke ontwikkelingen. Wat doet het recht en wat voor functie heeft het als technische ontwikkelingen zich voltrekken? De jurist moet weten wat voor ontwikkelingen er zijn in de techniek, en andersom moet het recht ook landen bij de mensen die zich bezighouden met het ontwikkelen van die techniek. Bouwrecht kan daarom niet te abstract zijn.” Datastromen, digitalisering van bouwprocessen en het verzamelen van data voor zogenaamde smart cities zijn concrete voorbeelden van digitalisering in de bouw. Dergelijke ontwikkelingen gaan hand in hand met de maatschappelijke wens om de gebouwde omgeving duurzaam te maken en te verbeteren voor iedereen. Bouwrecht kan daarin faciliteren. “Als jurist maak je een analyse. Waar kan het recht dienend zijn, bestaand recht gevolgd worden, of een norm anders worden ingevuld? Uiteindelijk is het een samenspel van belangen en regelgeving.”
De puzzel van het bouwrecht
Bouwrecht bestaat uit verschillende soorten recht, met verschillende partners, op verschillende momenten. Waar andere juristen in goed afgebakende domeinen zoals burgerlijk recht en consumentenrecht werken, moet de bouwjurist zich buigen over een puzzel van verschillende stukken recht: van privacywetgeving tot intellectuele rechten, en van contractuele afspraken tot het grensvlak tussen publiek- en privaatrecht. Intellectuele eigendomsrechten worden bijvoorbeeld vaak als belemmering gezien. “Men vraagt zich dan af, waarom mag ik dat bouwwerk niet veranderen? In het geval van intellectuele eigendomsrechten laat het zien dat we creatieve uitingen zoals architectuur waardevol vinden voor onze samenleving, en die daarom willen beschermen.” Die maatschappelijke waarde onderstreept dat bouwrecht niet alleen juristen, techneuten of bouwmanagers aangaat, maar iedereen die een rol speelt in de gebouwde omgeving. In dat krachtenveld moet het bouwrecht helpen om maatschappelijke ontwikkelingen mogelijk te maken. “Als jurist faciliteer je het bouwproces. Daarom vind ik mijn rol als hoogleraar bij de TU Delft zo fijn. Hier kan ik de verbinding tussen management, techniek en het recht helpen vormgeven in multidisciplinaire samenwerkingen.”
Data-uitwisseling in de gebouwde omgeving
Voor het Kadaster deed Bruggeman onderzoek naar de juridische aspecten verbonden aan een toekomstig 3D kadaster. “Daarbij zijn de juridische consequenties van keuzes door consumenten in het aankoopproces in een 3D-model verwerkt. Informatie zoals het recht op overpad, eigendomsrechten en burenrechten zijn al publiekelijk toegankelijk via het kadaster, maar door het juridische perspectief vroeg in het aankoopproces te betrekken werden die kaders meegenomen in het 3D-model.” Als juristen vroeg in het proces worden meegenomen, hoeven juridische kaders dan ook geen belemmering te vormen bij de ontwikkeling van nieuwe digitale processen in de bouw. “Ik zeg altijd: laat ons weten waar de datasets vandaan komen en waar ze heen gaan, en wat je er tussendoor mee wil gaan doen. Dan kan een jurist er al heel veel mee.” Zeker nu er steeds meer data-uitwisseling plaatsvindt in de gebouwde omgeving (én in het recht!) wordt die samenwerking steeds belangrijker. Tijdens haar intreerede doet Bruggeman uit de doeken hoe juristen en professionals uit de bouw samen in dat bouwrechtelijke sterrenstelsel kunnen opereren.
Meer informatie
Op vrijdag 16 september geeft hoogleraar Evelien Bruggeman (MBE) haar intreerede ‘Legal implications of data exchange in the built environment - An exploration of the force field between technical and societal developments and law’.
Klik hier voor de link naar de online streaming van de intreerede.
Lees meer over hoogleraar Bruggeman op haar hooglerarenpagina
Headerbeeld foto door: Greg Rakozy via Unsplash
Afbeelding in de tekst door: Mingwei Lim via Unsplash
