Toekomst van een omstreden linie

Ons verleden heeft soms omstreden kanten, als het bijvoorbeeld gaat om erfgoed verbonden met de Tweede Wereldoorlog of de slavernij. Bij het beschermen van dit omstreden erfgoed, moet er een goed plan zijn om de verschillende visies en gevoeligheden rond dit erfgoed te waarderen. Erfgoedexperts willen dit natuurlijk bewaren. Maar hoe denkt het publiek dat naast dit erfgoed woont daarover?  Beleidsmakers willen graag weten hoe de publieke opinie gemeten kan worden.

Atlantikwall

De Atlantikwall is dergelijk ‘omstreden’ erfgoed. Het werd aangelegd door Nazi Duitsland (1942-1944) om het Derde Rijk te beschermen tegen invallen van de Geallieerden. Van Noorwegen tot aan Spanje werd een langgerekt stelsel van bunkers, overdekte gangenstelsels en geschutstorens aangelegd langs de kust. Bij de aanleg van deze verdedigingslinie zijn bijna 2400 huizen in Den Haag gesloopt. Na de oorlog werden veel van deze bunkers onder het zand verstopt om de herinnering aan deze vreselijke tijd weg te vegen.  Maar door verstedelijking en aanpassingen van ons kustlandschap komen deze sporen vrij en komt een publieke discussie op gang.

Publiekswaardering

Onderzoekers van de TU Delft verzamelen daarom nu verschillende aanpakken om de mening van het publiek te onderzoeken in het project COHERENT. Dit project wordt gefinancierd door de Nederlandse Wetenschapsagenda en bestaat uit drie projecten die de mening van het publiek rond omstreden erfgoed meten. Voor dit project onderzoekt de TU Delft de meerstemmigheid rond de Atlantikwall in Den Haag. “Afgelopen jaar hebben we met studenten een ontwerpworkshop georganiseerd voor en met de dienst Archeologie en Monumentenzorg van Den Haag”, vertelt universitair docent Landschapsarchitectuur en erfgoed en cluster leader van het LDE Centre for Global Heritage and Development Gerdy Verschuure-Stuip. Na de oorlog werden de sporen verstopt onder het zand, maar deze worden nu opgegraven en getoond. Den Haag wil daarom een erfgoedvisie te ontwikkelen hoe de stad wil omgaan met dit erfgoed. Van daaruit is het contact tussen Den haag en het LDE Centre for Global Heritage and Development ontstaan. In mei 2022 maakten studenten toekomstplannen gedurende een 4-daagse ontwerpworkshop.

Bevrijdingsweken

“Tijdens deze workshop werden we geconfronteerd met de uiteenlopende groepen en meningen over dit erfgoed en dat bracht ons op het idee om verschillende methoden te onderzoeken om die meningen naast elkaar te zetten. En dat doen we nu”, licht Gerdy toe. “Op woensdagmiddag 19 april lanceren we een fotowedstrijd voor alle inwoners van Den Haag over wat zij bijzonder, mooi, lelijk of omstreden vinden”, vertelt Rients de Boer, die als postdoc bij de TU Delft aan dit project verbonden is. Daarnaast worden ook enkele uitkomsten van de eerdere ontwerpvoorstellen gepresenteerd die studenten al hebben gemaakt. Dat er juist nu aandacht aan wordt besteed, past in de periode tussen half april en half mei waarin de Haagse Bevrijdingsweken zijn. Een maand lang zijn er allerlei festiviteiten in en om Den Haag rond de Tweede Wereldoorlog. Binnenkort volgt nog een tweede workshop rond locaties in Den Haag, Katwijk en Noordwijk – dan is het voor de Provincie Zuid Holland en de Erfgoedlijn Atlantikwall. De uitkomsten daarvan zullen gepresenteerd worden tijdens de Bunkerdag op 3 juni 2023.

Meer informatie

Betrokken wetenschappers bij Project Atlantikwall zijn Dr. Ir. Gerdy Verschuure- Stuip (Faculteit Bouwkunde TU Delft) en Dr. Rients de Boer (Centre for Global Heritage and Development, LDE)

Dit project is onderdeel van COHERENT.

Lees hier meer over de fotowedstrijd.