Etnische segregatie in Nederlandse woonwijken is niet per definitie slecht voor de integratie en de maatschappelijke kansen van allochtonen. Het maakt voor de onderlinge contacten niet uit of je in een ‘zwarte’ of een ‘witte’ buurt woont. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Sanne Boschman, Faculteit Bouwkunde, TU Delft.
Volgens bestaande theorieën hebben ‘buurteffecten’ grote consequenties voor de kansen die iemand heeft in het leven. Als je uit een arme of ‘zwarte’ buurt komt, vind je veel moeilijker je weg in de maatschappij dan wanneer je wieg stond in Wassenaar of Kralingen-Oost. Voor promovendus Sanne Boschman reden om uit te zoeken hoe mensen hun buurt kiezen; waarom verhuizen etnische minderheden zo vaak naar ‘zwarte’ buurten. Kiezen niet-westerse migranten vrijwillig voor wonen in (etnische) concentratiebuurten of spelen andere factoren een rol? En vraag twee: heeft de buurt waarin je woont effect op de maatschappelijke kansen?
Boschman analyseerde daarvoor gegevens uit onder meer gemeentelijke basisadministraties en uit het WoonOnderzoek Nederland (WoON). Daaruit bleek een voorkeur bij niet-westerse migranten voor ‘zwarte’ buurten. Surinamers, Antillianen, Turken en Marokkanen hebben een voorkeur voor buurten waar veel mensen van hun eigen etnische groep wonen, ze kiezen een woning dicht bij vrienden of familie of dicht bij etnische voorzieningen zoals speciale winkels of de moskee. Daarnaast vinden niet-westerse allochtonen vaker een woning in wijken met veel goedkope woningen. Voor Turken en Marokkanen geldt dat zij bovendien een gemengde buurt met andere etnische minderheidsgroepen verkiezen boven een ‘witte’ buurt. “Dat lijkt te maken te hebben met discriminatie of angst voor discriminatie”, stelt Boschman. “Ze hebben minder mogelijkheden op de woningmarkt of willen niet wonen in een wijk waarin ze worden uitgesloten.”
De segregatie is dus deels vrijwillig. Grote vraag blijft echter wat de buurteffecten zijn. Zorgt het feit dat mensen al dan niet vrijwillig in een gemengde buurt wonen ervoor dat ze minder contact hebben met autochtone Nederlanders en daardoor minder integreren? Nee, blijkt uit het onderzoek. Het maakt voor de contacten van etnische minderheden met autochtone Nederlanders niet uit of je in een ‘zwarte’ of een ‘witte’ buurt woont.
Contacten van etnische minderheden beperken zich helemaal niet tot de buurt waarin ze wonen, ze waaieren overal heen uit. Segregatie is daarom niet per se slecht voor de integratie en de maatschappelijke kansen van allochtonen, zolang verschillende etnische groepen maar de kans hebben om elkaar op andere plekken, zoals op school, op het werk of de sportclub, te blijven ontmoeten. Sloop en nieuwbouw in ‘zwarte’ wijken om integratie te bevorderen heeft om dezelfde reden weinig zin. “Je kunt mensen niet mengen via bakstenen.”