De Parelrivierdelta raakt steeds dichter bebouwd, maar is uitermate gevoelig voor overstromingen. Het is een recept voor problemen. Nederlandse en Amerikaanse strategieën kunnen helpen om tot veerkrachtiger ontwerpschema’s te komen, constateert Dai Wei in zijn promotieonderzoek.
Het stroomgebied van de Parelrivier is een van meest verstedelijkte gebieden op aarde. In sterk verdichte megasteden als Guangzhou, Shenzhen en Zhongshan wonen bijna zestig miljoen mensen op een derde van de oppervlakte van Nederland. “Na veertig jaar van snelle urbanisatie zijn belangrijke aan- en afvoerroutes van het watersysteem geblokkeerd”, vertelt Dai Wei. “Door klimaatverandering leidt dat onvermijdelijk tot overstromingsproblemen.”
In 2018 nog zorgde de tyfoon Shanzhu ervoor dat de kwetsbare regio voor 20 procent onder water kwam te staan. Als de zeespiegel de komende decennia verder stijgt, zal de overstromingsfrequentie alleen maar toenemen. Grote vraag is welke strategieën Chinese planners en ontwerpers kunnen ontwikkelen, behalve het verhogen van dijken.
Ruimte voor de Rivieren
In zijn promotieonderzoek bekeek Wei hoe andere delta's de uitdagingen te lijf gaan. De Nederlandse aanpak van 'Ruimte voor de Rivieren' is wat hem betreft veelbelovend. Kern daarvan is het creëren van extra ruimte tussen rivier en dijk, waardoor een overloopgebied ontstaat bij hoogwater.
Op plaatsen waar het mogelijk is, kan deze strategie ook in China uitkomst bieden. Helaas komt de dreiging niet alleen van de rivier, maar ook van zee. Bovendien is land schaars in de Parelrivierdelta (PRD). Vaak is daardoor gebouwd op verkeerde plaatsen. “Na veertig jaar urbanisatie is de groenblauwe infrastructuur gefragmenteerd”, zegt Wei. “Er staan woningen, kantoren en dijken op plaatsen waar het waterstroom van nature zijn weg zoekt.”
Hij maakte gebruik van computersimulaties om de probleemlocaties in kaart te brengen. De conclusies laten zien dat de PRD veel meer sloten en kanalen nodig heeft, die goed met elkaar verbonden moeten zijn om overtollig water effectief te kunnen afvoeren. Wat dat betreft kan het voorbeeld nemen aan New Orleans, een andere delta die hij in zijn onderzoek betrok. De hoofdstad van Louisiana ging na de orkaan Katrina haar waterproblemen te lijf door het hele watersysteem opnieuw te ontwerpen. De dijken werden aangepakt en nieuwe riolen en kanalen aangelegd.
Strategische maatregelen
Chinese planners en ontwerpers moeten een breed pakket aan strategische maatregelen gebruiken tot veerkrachtiger stedenbouwkundige ontwerpen te komen, stelt Wei. Bovendien moeten ze verder kijken dan de economische belangen en veel meer dan voorheen rekening houden met natuurlijke omstandigheden. Langs welke routes vindt het water van nature zijn weg en welke estuaria zijn belangrijk voor de ecologische functies van een gebied? Zonder die onderliggende structuur te onderkennen is het moeilijk om tot een robuust ontwerp te komen met aanpassingsvermogen.
Wei pleit voor duidelijker regels voor landgebruik. Helder afbakenen welke gebieden geschikt zijn voor woningbouw, landbouw, natuur of kustontwikkeling kan veel leed voorkomen. Verder pleit hij onder meer voor “transregionale hydrologisch-ecologische corridors” en bufferzones langs de kust.
Daarnaast zijn betere prognoses nodig van de gevolgen van klimaatverandering. Wei: “Het is bij stedenbouwkundige planning handig als de kaart laat zien waar overstromingen kunnen gaan optreden in het jaar 2100.”
Gepubliceerd: maart 2021
Meer informatie
- Proefschrift 'Spatial Planning and Design for Resilience'