Persuasive technology voor gezondheid en welzijn op het werk

Nieuws - 22 april 2021

Elsbeth de Korte is geen doorsnee promovendus. Als ze in april 2021 haar proefschrift verdedigt over hoe technologie de gezondheid en het welzijn op het werk kan verbeteren, werkt ze al meer dan twintig jaar bij het Nederlandse onderzoeksinstituut TNO. 

"Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in de interactie tussen mensen en technologie", zegt De Korte. Ze begon haar loopbaan als ergotherapeut en ging terug naar school om haar master in Bewegingswetenschappen te halen, maar daar merkte ze dat ze liever onderzoek deed. In 2000 nam ze een baan aan als onderzoeker bij de Nederlandse Organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek, TNO genaamd.

In haar proefschrift, "Exploring Persuasive Technology in the Context of Health and Wellbeing at Work", combineert ze een jarenlange onderzoekservaring. 

Overtuigend potentieel

De Korte heeft gewerkt aan verschillende onderzoeksprojecten met zogenaamde persuasive technologies. De term is bedacht door wetenschapper B.J. Fogg van Stanford University en verwijst naar software of apparaten die ontworpen zijn om de houding of het gedrag van de gebruiker te veranderen door middel van overreding of sociale beïnvloeding, zoals met herinneringen of triggers. Persuasive technologies kunnen variëren van een app op je telefoon die je eraan herinnert water te drinken, tot auto's die brandstofefficiëntie tonen terwijl je rijdt. 

Lees de thesis:

De Korte, werkzaam bij de sectie Arbeid, Gezondheid & Technologie van TNO, heeft haar onderzoek toegespitst op werkplekvraagstukken: "Persuasive technology laat een reëel potentieel zien om zinvolle verbeteringen in ons arbeidsleven aan te brengen, om gezondheidsrisico's op het werk te verminderen of om risicofactoren beter te beheersen. Maar kunnen we er wel op vertrouwen? Op welke theorieën, modellen of normen baseren ze hun feedback en aanbevelingen? Zijn ze doeltreffend? Wie profiteert er eigenlijk van persuasive technology?"

In haar proefschrift bespreekt ze een speciaal ontworpen computermuis die de gebruiker eraan herinnert om houdingen te veranderen om repetitieve overbelastingsblessures te verminderen, gezondheidsapps die lichaamsbeweging aanmoedigen en digitale stresscoaches. (Beeld door Sense Health)

Uw ervaring kan afwijken

De ervaringen met veel van deze persuasive technologies zijn gemengd. Bij het bestuderen van de computermuis vond de Korte bijvoorbeeld dat sommige deelnemers echt een hekel hadden aan haptische feedback in de muis zelf, zoals een korte trilling, maar voor anderen was dat te verkiezen boven een computer pop-up. Veel van de technologieën die de Korte ziet, missen de mogelijkheid om ze zo te personaliseren dat mensen ze blijven gebruiken.  "Het is echt belangrijk om rekening te houden met gebruikerservaringen en de context van het gebruik, zo vroeg mogelijk in de ontwerpfasen", zegt ze. 

Veel van de gezondheidsapps die ze in het kader van een onderzoek testte, maakten onvoldoende gebruik van bestaand wetenschappelijk onderzoek naar gedrag. "Ze zouden effectiever zijn en de relevantie zou toenemen als ze dat wel deden. De gemiddelde app wordt nu ongeveer twee weken gedownload en gebruikt", aldus de Korte.

Het gebruik van deze tools op de werkplek brengt ook privacyproblemen met zich mee. Als je computer op het werk is uitgerust met software die je aanmoedigt pauzes te nemen en te bewegen, heb je dan het gevoel dat Big Brother meekijkt? Zou u het prettig vinden als uw werkgever gezondheidstechnologie aanbiedt om uw slaappatronen of hartslag in de gaten te houden? Deze vragen komen vaak aan de orde, zegt De Korte. "Mensen moeten erop kunnen vertrouwen dat hun informatie op de juiste manier wordt gebruikt", zegt ze, "door mensen controle te geven over wat er met hun gegevens gebeurt, kunnen we tegelijkertijd bijdragen aan gezonder werken en de bescherming van de privacy".

Effecten van de pandemie

Ze begon de reis naar haar doctoraat 14 jaar geleden toen professor Industrieel Ontwerpen Peter Vink voor het eerst aan haar suggereerde dat ze al dit onderzoek kon omzetten in een proefschrift. In die tijd kreeg ze twee kinderen en was het belangrijk voor haar om een goede balans te houden tussen werk en privé. Het was uiteindelijk de uitbraak van corona die haar in staat stelde haar proefschrift af te maken. Haar kinderen zijn 10 en 12, dus in staat om wat zelfstandiger te zijn en de pandemie dwong het leven voor velen wat te vertragen. 

Volgens De Korte heeft de coronapandemie geleid tot veel veranderingen in de arbeidsomstandigheden in de verschillende sectoren. "Mensen hebben zich moeten aanpassen aan nieuwe manieren van werken, werknemers en werkgevers moesten flexibeler worden, door de coronapandemie was dit de enige optie," zegt ze. De Korte denkt dat de pandemie haar in de toekomst veel te bestuderen zal geven. Ze heeft eerder onderzoek gedaan naar innovatie op de werkplek, lichamelijke inactiviteit op het werk en werkgerelateerde stress - allemaal zaken waarvan mensen die gedwongen zijn thuis te werken nu het belang kunnen inzien. 

Ze is van plan om na haar promotie te blijven werken aan veel van de vragen waar haar proefschrift zich op richt. "Ik hou gewoon zo veel van mijn werk!"
 

Elsbeth de Korte

Noortje Wiezer

(co-promotor)

Wessel Kraaij

(promotor)