Producten die voor slechts één levenscyclus worden ontworpen hebben een enorme impact op het milieu. In de overgang naar een circulaire economie kan het ontwerpen van producten die verschillende cycli doorlopen en hun waarde behouden een groot verschil maken. Theresa Wallner onderzocht in het kader van haar promotie hoe ontwerpers het voor consumenten eenvoudiger kunnen maken om voor refurbished producten te kiezen.
De schoonheid van refurbishen
Refurbished producten moeten zowel vanuit het perspectief van de consument als dat van de producent aantrekkelijk zijn, willen ze gaan bijdragen aan de overgang naar een circulaire economie. Volgens Wallner betekent dat voor consumenten dat de producten aantrekkelijk moeten zijn vanuit emotioneel en economisch oogpunt.
Ik vind het mooie van refurbishen dat het de milieu-effecten van consumptie vermindert, maar dat producenten toch nog steeds in staat zijn een bedrijfsmodel te hanteren waarmee ze geld verdienen
―
Theresa Wallner
Tegelijkertijd moet er voor producenten een haalbaar en winstgevend bedrijfsmodel zijn, waarin ze de producten terugnemen, refurbishen en opnieuw verkopen tegen een goede prijs. “Ik vind het mooie van refurbishen dat het de milieu-effecten van consumptie vermindert, maar dat producenten toch nog steeds in staat zijn een bedrijfsmodel te hanteren waarmee ze geld verdienen”, stelt ze. “Dat gaat er volgens mij voor zorgen dat het in de toekomst een succes wordt.”
An overview of key circular strategies with an emphasis on refurbishment (Ellen
MacArthur Foundation, 2013)
Aantrekkingskracht en risico
Er bestaat al een bloeiende tweedehandseconomie op het gebied van dingen als fietsen, meubilair en auto’s. Ook wordt er al onderzoek gedaan naar het refurbishen van producten als mobiele telefoons en tablets. Wallner besloot zich te richten op producten die momenteel nog niet gerefurbisht worden en die een grote milieu-impact hebben. Ze bekeek verschillende productcategorieën van consumentenelektronica, zoals koptelefoons, blenders en radio’s, omdat er verschillende factoren zijn waardoor deze wel of niet aantrekkelijk zijn.
The average smartphone contains about 42 raw materials.
Bij radio’s gaat het bijvoorbeeld vooral om geluidskwaliteit en functionaliteit. Maar bij koptelefoons speelt er iets anders mee waardoor het niet aantrekkelijk is om ze refurbished te kopen: het idee dat ze aangetast zijn door sporen van eerdere gebruikers.
Om tot circulariteit te komen is het belangrijk dat consumenten worden gestimuleerd om refurbished producten te kopen, in plaats van nieuwe. Maar refurbished producten worden vaak gezien als een risicovollere aankoop wanneer hun uiterlijk of functionaliteit niet ‘als nieuw’ zijn, of als ze aangetast lijken door eerder gebruik. Hoe kunnen ontwerpers dus invloed uitoefenen op de manier waarop producten na verschillende levenscycli worden bekeken, zodat ze aantrekkelijker worden voor consumenten?
Alles draait om het ontwerp
In haar proefschrift komt Wallner tot de conclusie dat ontwerpers al bij het ontwerp van het oorspronkelijke product rekening moeten houden met de fase van refurbished product. Alleen als al bij het initiële ontwerp rekening is gehouden met refurbishen kan het product een uiterlijk en functionaliteit krijgen die ‘als nieuw’ zijn wanneer het later wordt gerefurbisht. “Refurbished producten moeten zo zijn ontworpen dat ze gedurende meerdere levenscycli zowel uit functioneel als esthetisch oogpunt aantrekkelijk blijven, om ervoor te zorgen dat de consument refurbished producten accepteert”, stelt ze in haar proefschrift. Volgens haar moeten ontwerpers daarvoor rekening houden met twee strategieën.
Refurbished producten moeten zo zijn ontworpen dat ze gedurende meerdere levenscycli zowel uit functioneel als esthetisch oogpunt aantrekkelijk blijven, om ervoor te zorgen dat de consument refurbished producten accepteert.
―
Theresa Wallner
Ten eerste is het van belang dat het uiterlijk van het ontwerp in de loop van de tijd aantrekkelijk blijft. “Uit ons onderzoek blijkt dat sommige mensen geen problemen hebben met krassen of gebruikssporen op producten, maar de meeste mensen hebben dat wel”, aldus Wallner. “Als een product dus gebruikssporen heeft, zijn er maar weinig consumenten die het willen kopen.” Er zijn verschillende manieren waarop producten mooi kunnen blijven, bijvoorbeeld door duurzame, krasbestendige materialen te gebruiken, of materialen die kunnen worden geschuurd, of door toepassing van vernieuwbare coatings of coatings die kunnen worden gerepareerd, zoals zelfherstellende materialen.
Ten tweede moeten ontwerpers oog hebben voor de veronderstelde verontreiniging van een product. Uit haar onderzoeksgegevens blijkt dat het feit dat een product is gebruikt een gevoel oproept dat het aangetast is door mogelijk territoriale, hygiënische of functionele sporen van de eerdere gebruiker. Misschien werkt het minder goed omdat het eerder al werd gebruikt, of voelt het onprettig dat het van iemand anders was, of misschien bevat het zelfs ziekteverwekkers. “Dat zijn echt de belangrijkste factoren voor refurbished producten, vooral als ze op of tegen de huid worden gebruikt.”
Maak het gemakkelijk
Volgens Wallner is de gedachte wat betreft consumentengedrag en de circulaire economie vaak dat het volstaat om consumenten erop te wijzen dat ze zich duurzamer moeten gedragen. “Maar verschillende soorten onderzoek wijzen erop dat dit niet de manier is”, zegt ze. “Volgens mij moeten we ervoor zorgen dat duurzaam consumentengedrag de juiste, meest logische en eenvoudigste keuze is, en ik vind refurbishen een goede, logische en eenvoudige keuze. We moeten ontwerpers leren nadenken over het maken van duurzame producten die hun waarde gedurende verschillende levenscycli behouden.”
Ontwerpmethodologie
Voor haar promotieonderzoek gebruikte Wallner verschillende methodologieën gebaseerd op zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek. Ze heeft een achtergrond in psychologie en paste kwantitieve onderzoeksmethoden toe als vignettenanalyse en netwerkanalyse. Ze vertelt dat deze methoden vaak worden toegepast in de psychologie, maar dat het volgens haar ook de moeite waard is deze te onderzoeken binnen het vakgebied ontwerpen.
